ببینید چله برون کرمانجی ها - مجله جغتای

چله برون یکی دیگر از آیین ها در میان سرزمین قومیت ها به ویژه آداب و رسوم کهن کرمانج زبان این مرزو بوم است؛ درباره علت مراسم شب چله ای بسیاری معتقدند در گذشته که مانند امروز راه های زیادی برای ارتباط و آشنایی هر چه بیشتر بین خانواده ها نبوده است مراسمی همچون شب یلدا بهانه ای می شد تا خانواده ها ساعت های طولانی در کنار هم بوده و فرصت بیشتری برای صحبت و آشنایی داشته باشند.

شب چله یکی از روش های ابراز ارادت و علاقه خانواده داماد به نو عروس نیز می باشد. به علاوه در قدیم آقا داماد اجازه ملاقات های مکرر عروس خانم را نداشته و فقط در بعضی شب های خاص مثل شب یلدا می توانسته او را ببیند.

لحظه شماری و آماده کردن وسایل پذیرایی، میزبانی از خانواده داماد و مهمان های دعوت شده از دغدغه های نوعروسان برای این شب باشکوه است چرا که درصدد هستند شبی خاطره انگیز و بیادماندنی را سپری کنند.

خانواده داماد که در شب یلدا سینی هایی را خنچه بندی می کنند و انواع خوراکی های مرسوم در شب چله را در آن می چینند و به خانه عروس می برند که این سینی ها حاوی انار، هندوانه و سایر میوه های یلدایی، شیرینی و آجیل های شب یلدا و هدایایی شامل لباس های زمستانه برای عروس است.کارشناس میراث ناملموس اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان شمالی در باره این آیین می گوید: یکی از آیین های ویژه منطقه در قومیت کرمانج هاچله برون، خنچه برون و شب چلگی است، این آیین زیبا، یه یاد ماندنی و فراموش نشدنی از قدیم الایام بین مردم منطقه مرسوم بوده است.

علی حسین پناه می افزاید: در این آداب و رسوم، خانواده داماد نامزد از چند روز قبل از شب یلدا برای عروسی که در دوران نامزدی است تحفه هایی(هدایا) را می برند که با آداب خاصی همراه است و اجرا می شود.

انار

وی می گوید: عدد هفت در بین کرمانج زبان های منطقه مقدس است و بر این اساس هفت نفر از خانواده داماد سینی یا به اصطلاح مجمع هایی بزرگ که طَبَق مانند است با پارچه قرمز خریداری و پهن شده در کف سینی، 2 کله قند، لباس، طلا، انواع میوه های متنوع فصل و شیرینی ها به صورت غنچه ای تزیین می شد و به سر گذاشته و به سمت خانه عروس حرکت می کردند.

حسین پناه می افزاید: بین راه خنچه برون همراه با قشمه و دایره، موسیقی محلی، دهل و سرنا همراه بود، زنان با لباس و شال و روسری هایی مخصوص کرمانجی شادی کنان سینی ها را حمل می کنند و مادر عروس ایستاده کنار درب ضمن عرض تبریک و خوش آمدگویی فضا را معطر به عطر و بوی خوش اسپند می کند و دور سر افرادی که هدایا را حمل کردند، می گرداند.

کارشناس میراث ناملموس اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان شمالی می گوید: پس از آن مادر عروس به افرادی که طبق ها را حمل کردند دستمال ابریشمی یا جوراب هدیه می داد، این مراسم فضای شاد و مفرحی بود که گاها در این دید و بازدیدها اتفاق میمون و خوشایندی از جمله خواستگاری برای فرد نو انجام می شد.

به گفته وی آیین چله برون در روستاها با تحویل یک راس گوسفند، روغن، پارچه، نقل و شیرینی همراه بود که در راس آن اهدای گوسفند به عنوان گوشت حلال انجام می شد.این دورهمی بزرگ که کم نظیر است با پیام مسن ترین فرد خانواده آغاز شده و بعد از آن حافظ خوانی، بیان خاطرات بزرگان، بیان اهمیت شب یلدا و اجرای موسیقی(سنتور، دوتار، قشمه) نیز انجام می شود.