بررسی فلسفه میان فرهنگی در نشریه اطلاعات حکمت و معرفت - مجله جغتای

از آن جا که در شماره 154 این نشریه با عنوان فلسفه تطبیقی نکاتی از نسبت­ سنجی آن با فلسفه میان­ فرهنگی نیز مطرح شد، این شماره به فلسفه میان­ فرهنگی اختصاص یافته است. در بخشی از سخن دبیر چنین آمده است: در این باب، اگرچه گاه این دو به اشتباه، یکسان پنداشته شده ­اند اما در نسبت میان آن­ها، برخی به طرح کالتوریزم تطبیقی و میان ­فرهنگی ذیل فلسفه تطبیقی، هنگامی که در واقع، فلسفه تطبیقی به پارادایم فرهنگ رسیده است، توجه کرده ­اند و مباحث دیوید هال با رویکرد پراگماتیک را آغاز این بحث­ ها در توجه به فرهنگ اندیشی دانسته اند. در مقابل، اندیشمندان میان فرهنگی به تفکیک و مرزبندی فلسفه میان­فرهنگی از فلسفه تطبیقی نظر داده ­اند.

در این ویژه نامه ضمن پرسش­ ها و گفت و گوهایی که در مصاحبه ­ها شکل گرفته و یا مقالاتی که ارائه شده است، به ماهیت فلسفه میان فرهنگی چه هستی و چه نیستی آن، خاستگاه اولیه و پیدایش فلسفه میان­فرهنگی، غرض، روش شناسی و رویکرد­های متنوع هرمنوتیکی و پدیدار شناختی، ابعاد و لوازم آن در نظام آموزشی مانند رویکرد میان فرهنگی در علوم انسانی و تاریخ­نگاری نوین فلسفه، پرداخته شده است. همچنین، به نقدها فلسفه میان ­فرهنگی به فلسفه تطبیقی نیز، توجه شده است تا نقاط خلاف و وفاق واقعی میان آن دو، فرصت طرح برای مباحث جدی ­تر را بیابند.

این دفتر مشتمل بر 9 نوشتار است. چهار نوشتار نخست گفت وگوهای دبیر دفتر با چهار تن از صاحب نظران این حوزه است که به ترتیب عبارتند از: فلسفه آینده، میان فرهنگی است گفت و گو با علی اصغر مصلح، فلسفه میان فرهنگی و اندیشیدنی فراخور زمان گفت وگو با سید محمد رضا حسینی بهشتی، از بینش میان فرهنگی تا جامعه میان فرهنگی گفت و گو با رضا دهقانی، تاملی جامعه شناختی بر رهیافت میان فرهنگی با تاکید بر مسئله ایران، گفت و گو با مقصود فراستخواه.

برای آشنایی بیشتر با شخصیت ­های برجسته جهانی در رویکرد هرمنوتیکی، دو مقاله از رام ادهر مال و پروفسور فرانتس مارتین ویمر، در روش شناسی و مسائل فلسفه میان­فرهنگی ارائه شده است که عناوین شان به این شرح است: ملاحظات روشی در باب هرمنوتیک فلسفه میان فرهنگی رام ادهر مال، ترجمه رضا دهقانی، فلسفه میان فرهنگی، مسائل و چشم اندازها فرانتز مارتین ویمر، ترجمه علیرضا رضایت.

هفتمین نوشتار با عنوان فلاطوری و دیالوگ دینی - فرهنگی به قلم محمد حسن یعقوبیان است. به موازات تلاش ­های رام ادهر مال، پروفسور عبد­الجواد فلاطوری نیز-که با رام ادهر مال هم، آشنا بوده و گفت و گوهایی داشته است- به عنوان یکی از اولین اساتید ایرانی ­تبار در آلمان که به دیالوگ بین­فرهنگی و بین­الادیانی پرداخته است، در اینجا مورد توجه قرار گرفته و به عنوان یک گفت و گو ­گر فرهنگی در مقیاس جهانی، به تصویر کشیده شده است. هشتمین نوشتار توهم هویت در ترجمۀ میان فرهنگی به قلم ریوزوکه اهاشی است که الهام حسینی بهشتی به فارسی ترجمه کرده است.

همچنین برای بررسی این موضوع با رویکرد پدیدار­شناختی نیز، مقاله­ای از پروفسور گئورگ اشتنگر، استاد کرسی فلسفه جهانی گلوبال و صاحب کرسیِ فلسفه میان فرهنگی دانشگاه وین، با عنوان تمایز: تفاوت گذاری ها، تمایزگذاری ها، ابعاد گئورگ اشتنگر، ترجمه رضا دهقانی آمده است. آخرین نوشتار بخش ویژه نامه معرفی انجمن فلسفه میان فرهنگی ایران است.

بخش دوم نشریه اندیشه و نظر نام دارد و مشتمل بر دو نوشتار است. نخستین نوشتار با عنوان فلسفه اخلاق کانت (بخش دوم) به قلم انشاءالله رحمتی است و نوشتار دوم با عنوان پیشینه پیوندهای ایران و ژاپن به قلم فربود شکوهی است. بخش چهارم با عنوان گزارش نیز مشتمل بر دو مطلب است که عبارتند از: آشنایی با ادیان شرقی به قلم خلیل قنبری و آشنایی با ادیان ایران باستان محمد شکری فومشی که تنظیم و ویرایش هر دو را فاطمه محمد به عهده داشته است.

بخش آخر نشریه با عنوان کتاب به دبیری منیره پنج تنی مشتمل بر چهار نوشتار است. نخستین مقاله با عنوان جهان خفته خط به قلم دبیر این بخش با طرح مسئله دربارۀ جایگاه و اهمیت هنر طراحی ایرانی آغاز می شود و در ادامه علاوه بر طرح سوال درباره استقلال هنر طراحی ایرانی از نگارگری به بررسی کتاب تازه منتشر شده محمد خزایی با عنوان هنر طراحی ایرانی (سمت-1399)می پردازد.

دومین نوشتار با عنوان رموز خط گفت و گوی دبیر بخش کتاب با محمد خزایی درباره کتاب درباره کتاب هنر طراحی ایرانی است. همچنین در بخش پایانی این نشریه دو کتاب زبانِ آلمانی ترسناک (نشر حکمت کلمه- 1399) و کتاب زیبایی شناسی و جامعه شناسی هنر (فرهنگستان هنر) معرفی شده است.

شماره 157 نشریه اطلاعات حکمت و معرفت به سردبیری و مدیر مسئولی انشاءالله رحمتی ویژه زمستان 1399 در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است.