جریان آرام آب در پایین دست رودخانه های خوزستان؛ شنای گاومیش ها در رود - مجله جغتای

سیلاب های اخیر اگر یک مسئله مثبت در خود نهفته باشند، پر آب کردن راستا های رودخانه ها و برخی نهر هایی است که برای سالیان سال خاک شان خشک خشک بود و گِل هایشان چاک خورده بود.

در خوزستان که به لطف وجود 5 رودخانه دائمی پر از نهر ها و شاخه های کوچک و بزرگ است، این مسئله به وضوح مشاهده می شود؛ به ویژه در منطقه ها جنوبی این استان و در شادگان که جریان آب از اهمیت بالایی برخوردار است.

شادگان یکی از قطب های تولید خرما و رطب در خوزستان است که طی چند سال گذشته خشکی و بی آبی صدمات گسترده ای را به نخیلات و نخلستان های در این بخش رسانده است.

تالاب بین المللی شادگان که متصل دهنده خشکی به خلیج فارس است در این شهرستان واقع شده و در حقیقت پس زدگی آب این دریا در جنوب ایران تا تالاب شادگان و حتی ورودی دهانه رودخانه موجب شوری آب و بر هم خوردن طبیعت شده بود.

علاوه بر این 2 مورد مسئله مهم دیگر شنای گاومیش ها در تالاب شادگان و نهر های منتهی به این تالاب است؛ بارش های سیلابی در نقاط شمالی استان خوزستان که موجب به بار آوردن خسارت های وسیعی برای شهروندان شده، اما در جنوب شرایط متفاوتی را رقم زده و به آرامی در حال عبور است.

این عبور آرام حالا باعث به وجود آمدن مناظری از شنای گاومیش ها و شادی بچه هایی است که سرخوش از ورود آب به منطقه های هستند که مدت ها بود چنین حجم آبی به خود ندیدند.

باز شدن راستا های انتهایی نهر ها در شادگان

راه های ورودی به تالاب در انتهای انهار مسدود شده بود اما طبق اخطاریه ها آنها باز شده اند و حالا شرایط تا حدودی برای پایین دست خوب شده است.

گاومیش داران و افراد دامدار علاقه ویژه ای به احشام خود دارند و حالا تمامی خانواده ها شاد هستند و آب نیز تمیز و فراوان است

معاون هماهنگی امور عمرانی فرمانداری شادگان نیز این موضوع را تایید کرده و می گوید: پدیده مونسون که تاثیراتی در کشور داشته، اما در شهرستان ما تبدیل به فرصت شده و دلیل آن هم در پایین دست قرار داشتن این منطقه ها در حوزه جراحی است.

شهرستان شادگان امسال نیز به دلیل وجود کم آبی محدودیت کشت داشت و یا به نقل از جهاد کشاورزی موظف به اجرای الگوی کشت تابستانه بود، اما آنچه در شادگان و در زمینه زراعت از اهمیت بالایی برخوردار است، نخیلات هستند.

سید مصطفی موسوی هم با تاکید بر این مسئله یادآور شد که شادگان قطب تولید محصولات درخت نخل است و این زمان از تابستان مهم ترین زمان آبیاری نخل است.

او رهاسازی آب برای تامین حقابه کشاورزی در شادگان و حوزه جراحی را به صورت موجی دانست که از بالادست در ماهشهر جاری و با عبور از چندین شهر به پایین دست شادگان می رسید که آخرین نقطه از راستا تجمع نخل داران و باغات نخل قرار دارند.

آقای موسوی گفت: در گذشته پس از رهاسازی آب از بالادست باید اقداماتی در زمینه لایروبی راستا نهر ها و فعال کردن موتور پمپ ها انجام می دادیم تا در نهایت این آب رهاسازی شده به انتهای راستا رود برسد و اگرچه می رسید، اما کم بود، ولی حالا سیلاب برای ما فرصت است و آب جریان یافته در انهار زیاد شده است.

جاری شدن آب در انهار شادگان و شنای گاومیش ها

معاون امور عمرانی فرمانداری شادگان جریان آب در شادگان را آرام و پرحجم، ولی کم فشار توصیف کرد که حالا به آخرین نقطه یعنی نزدیکی های تالاب شادگان رسیده که فرمانداری نیز طبق هشدار ها راستا نهایی نهر را که پیشتر به منظور رها نشدن آب به تالاب بسته بود، باز کرد.

این مقام مسئول به لایروبی انهار و جلوگیری از ساخت و ساز ها اشاره کرد که در راستا رود های شادگان به درستی صورت پذیرفته و همین مسئله را در آسیب ندیدن این شهرستان از سیلاب ها موثر ارزیابی کرد.

مصطفی موسوی همچنین به ایجاد این شرایط مناسب برای گاومیش داران اشاره کرد که با توجه به علاقه ویژه دامداران به این احشام حالا همه مردم از این مسئله راضی و خرسندند.

اشاره آقای موسوی به احساس نزدیکی مردم این منطقه ها به گاومیش ها است که حیوانی اصیل و بسیار وابسته به آب به شمار میرود؛ گاومیش ها چهار پایانی هستند که به گفته کیانی دامپزشک پوست تن شان عرق نمی کند و خنک نمی شوند که از همین رو باید با آب خود را خنک نگه دارند تا پوست شان دچار سوختگی نشود.

این حیوان دارای شیر فوق العاده مغزی است و با توجه به اهلی شدن و زندگی طی سال های طولانی در کنار انسان ها احساس وابستگی به آن از سوی دامداران و خانواده آن ها به خصوص در منطقه ها روستایی وجود دارد.

ورود 39 میلیون متر مکعب سیلاب به سد های خوزستان

فیصل عامری فعال محیط زیست شادگانی نیز به ما گفت که شرایط نهر های محلی بسیار مطلوب شده و با توجه به اینکه آب راستا بسیار طولانی را طی کرده در راستا مهار شده و حالا با امنیت در حال عبور از شادگان است.

در همین حال داده های سازمان آب و برق خوزستان حکایت از تغییر نامحسوس در ذخیره پشت سد ها دارد.

عباس صدریان فر مدیر عامل سازمان آب و برق خوزستان با اشاره به بارش های مانسونی روز های اخیر در حوضه های آبریز استان گفت: باران سبب سیلابی شدن غالب مسیل ها و رودخانه های شرق استان در حوضه های آبریز زهره-جراحی شد، اما این بارش ها عمدتا در پایین دست سد های مخزنی بزرگ استان واقع شده اند.

او اضافه نمود: در اثر این بارش ها در مجموع حدود 39 میلیون متر مکعب رواناب خالص آب وارد مخازن سد های استان شد و ورودی سد های استان به غیر از سد کرخه افزایش داشته، ولی بدلیل وقوع خشکی حوضه های آبریز، ضریب نفوذ بالا و بارش باران در منطقه ها کوچک، در مجموع باعث بیلان مثبت و افزایش ذخایر سد ها نشده و تنها نرخ کاهش ذخایر سد ها اندکی کند شد.

نقش مهم آبخیزداری در به دام انداختن آب و سیلاب

این موضوع حالا نقش مهم آبخیزداری برای ذخیره آب را برجسته می کند؛ آبخیزداری با هزینه های اندک و ایجاد سد های کوچک نه بر روی رودخانه ها بلکه در راستا جاری شدن سیلاب ها، موجب به تور افتادن گل و لای و جلوگیری از ایجاد سیل در پایین دست و همچنین از هدر رفت آب ممانعت کرده و با ذخیره سازی آب به سفره های زیر زمینی نفوذ می کند.

اما واقعیت این است که اعتبارات تخصیص یافته به آبخیزداری که مستقیما با بحران های محیط زیستی مقابله می کنند بسیار اندک است و حتی بودجه آن از بودجه برخی سازمان های تبلیغاتی نیز به مراتب کمتر است.

به هر روی حالا با جاری شدن آب در راستا رودخانه های شادگان موجی از شادی میان مردم به راه افتاده و خرسندند از اینکه احشام شان پس از مدت ها می توانند در جریان عمیق رودخانه آرام بگیرند.

گزارش از ساسان ناصری زاده

خبرنگاران خوزستان اهواز