دیدنی های سلطانیه ؛ مهمترین شهر دوران ایلخانی - مجله جغتای

استان زنجان در شمال غربی فلات ایران واقع شده است. زنجان یکی از قطب های گردشگری مهم در ایران است؛ چراکه جاذبه های گردشگری طبیعی و تاریخی بسیاری دارد. این استان هشت شهرستان دارد که یکی از معروف ترین آن ها شهرستان سلطانیه است. سلطانیه در 43 کیلومتری شهر زنجان واقع شده است. قدمت این شهرستان به دوره ایلخانان مغول می رسد و احتمال می رود که در آن موقع بنا شده باشد؛ هرچند باستان شناسان معتقدند که قدمت آن به هفت هزار سال پیش بازمی گردد. سلطانیه طبیعتی سرسبز با آب و هوایی مطلوب دارد، به همین علت هنگامی که تبریز مرکز بود از این شهر به عنوان ییلاق و دشتی برای شکار استفاده می کردند. در آن موقع سلطانیه را شکارگاه شاهین می نامیدند.

این شهر در زمان سلطان محمد خدابنده به اوج رونق و شکوفایی خود رسید. از بناهای به جای مانده از آن دوران شکوه می توان به گنبد سلطانیه اشاره نمود.

گنبد سلطانیه

گنبد سلطانیه در حقیقت آرامگاه سلطان محمد خدابنده (اولجایتو) است که پس از مرگش ساخته شد. هنگامی که سلطانیه مرکز ایلخانیان بود، اولجاتیو دستور ساخت بارویی به طول 30 هزار گام داد و دستور داد تا آرامگاه باشکوهی برایش در این بارو ساخته گردد. این آرامگاه را امروزه گنبد سلطانیه می نامند. این بنا از آثار مهم معماری ایرانی و اسلامی است که در لیست آثار میراث دنیای به ثبت رسیده است. این بنا که به سبک آذری احداث شده است، 10 سال طول کشید و شامل هشت ایوان و هشت مناره است که گفته می گردد از هشت درب بهشت الگو گرفته است. این بنای بزرگ بعد از کلیسای جامع فلورانس و ایاصوفیه در استانبول، بزرگ ترین گنبد تاریخی دنیا به شمار می آید و قدیمی ترین گنبد دوپوش موجود در ایران است. ارتفاع گنبد آن 48.5 متر و قطر دهانه 25.5 متر است. گنبد سلطانیه شامل سه بخش اصلی ورودی، تربت خانه و سردابه است. دالان های تودرتویی در سردابه این بنا وجود دارد که حدس زده می گردد برای اجرای مراسم خاصی به کار می رفته است.

• آدرس: سلطانیه، میدان علامه حلی، بلوار علامه حلی، خیابان اریباد (مشاهده در نقشه)

آرامگاه ملاحسن کاشی

آرامگاه ملاحسن کاشی از آثار تاریخی برجای مانده از قرن دهم است که به شکل کوشکی هشت ضلعی ساخته شده که در گذشته باغی در اطراف آن وجود داشته است. این آرامگاه به دستور حاکم وقت برای مولانا حسن کاشی معروف به شیرازی، از علمای حکمت الهی ساخته شده است. ملاحسن کاشی را بعضی هم دوره شاه عباس اول و بعضی هم دوره سلطان محمد خدابنده می دانند؛ اما الگوی ساخت این بنا همانند آرامگاه های عصر صفوی است.

• آدرس: سلطانیه، نزدیکی گنبد سلطانیه (مشاهده در نقشه)

معبد داش کسن

معبد داش کسن از باارزش ترین نمونه های معماری صخره ای است. این معبد طرحی از اژدها دارد و به همین علت بعضی آن را مشابه معبد چینی ها می دانند. معبد در حاشیه روستای ویر در حدود 15 کیلومتری جنوب شرقی شهر سلطانیه واقع شده است و یادگاری از دوره ایلخانیان است. این بنا به دو نقش برجسته اژدها و چند محراب اسلامی در دو سمت آن و به قرینه یکدیگر مزین است و نمونه مشابه دیگری از آن در ایران وجود ندارد. در حال حاضر آثار زیادی از شکل نخست این معبد باقی نمانده و بر اساس اظهار نظر باستان شناسان قدمت آن به قبل از اسلام می رسد و تنها در زمان ایلخانیان نقوشی از جمله اژدها بر آن اضافه شده است. این معبد مستطیلی شکل است و به واسطه حفاری در تپه ایجاد شده است.

• آدرس: 15 کیلومتری سلطانیه، روستای ویر (مشاهده در نقشه)

چمن طبیعی سلطانیه

چمن طبیعی سلطانیه بخشی از فلات زنجان و ابهر را شامل می گردد که وسعت آن تقریبا 35 کیلومتر مربع به طول 20 کیلومتر است. بر اساس یافته های زمین شناسان در عمق 20 متری این محدوده خاک سفید واقع شده است که مانع از نفوذ آب به اعماق زمین می گردد و در نتیجه، عمل آبیاری چمن به گونه ای طبیعی و پیوسته انجام می گردد. همین امر یکی از سرسبزترین و زیباترین چمن های طبیعی را ایجاد نموده است که طبیعت گردان بسیاری را به خود جذب می نماید.

آرامگاه چلبی اوغلی

آرامگاه چلبی اوغلی یا شیخ براق در جنوب غرب شهر سلطانیه واقع شده است که بر اساس کتیبه های برجای مانده و بعلاوه سبک معماری و شیوه های تزیینی متعلق به شیخ براق بابا از بزرگان مسلک مولویه و از خاصان دربار سلطان محمد خدابنده در دوره ایلخانی است. این بنا که در میان محلیان به کلاه نمدی نیز معروفیت دارد در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

• آدرس: 500 متری جنوب غربی سلطانیه، در راستا سلطانیه-خدابنده (مشاهده در نقشه)

روستای تاریخی ویر

روستای تاریخی ویر در یک منطقه کوهپایه ای واقع شده است که از نظر آب و هوا و طبیعت بکر آن از منطقه ها مهم گردشگری استان زنجان محسوب می گردد. آثار تاریخی بر جای مانده حاکی از آن است که این روستا در گذشته اهمیت و موقعیت درخور توجهی داشته است. معبد داش کسن نیز در نزدیکی این روستا واقع شده است.

• آدرس: جاده داش کسن (مشاهده در نقشه)

ارگ سلطنتی

ارگ سلطنتی سلطانیه یا کهن دژ در وسط این شهر واقع شده که از دو بخش خندق و حصار تشکیل شده است. این قلعه که حدودا 10 هکتار وسعت دارد، آثار ارزشمندی از معماری و شهرسازی دوران مغول را در خود جای داده است. جالب ترین عنصر شهری ارگ سلطانیه، مجموعه معروف به ابواب البّر است. این مجموعه شامل مدرسه، دارالشفا، دارالضیافه، دارالسیاده، خانقاه، دارالکتب، بیت القانون، دیوان خانه ای به نام کریاس، مسجد جامع و بالاخره آرامگاه سلطنتی با موقوفات بسیار که دارای مدیریت خاصی بوده و خواجه رشیدالدین مدیریت مجموعه را در اختیار داشته است.

حمام سالار

حمام سالار از آثار به جای مانده از دوران قاجار است که کاملا زیر زمین ساخته شده که شامل گرمخانه، میاندر، سربینه، تون و خزینه است. سیف علی خان کلانتری معروف به سالار خان در سال 1293 این حمام را احداث کرد. به تازگی این حمام تغییر کاربری داده است و از آن به عنوان سفره خانه سنتی استفاده می گردد.

• آدرس: سلطانیه، خیابان گنبد (مشاهده در نقشه)

چشمه شاه بلاغی

چشمه شاه بلاغی یا چشمه شاه در جنوب غربی سلطانیه واقع شده است که از مهم ترین جا های دیدنی سلطانیه محسوب می گردد. این چشمه در ضلع غربی کوه دولیخان داغی قرار گرفته و آب فراوان، زلال و دایمی از آن جاری است. این چشمه بر گنبد سلطانیه مشرف است و در کنار آن امکانات رفاهی برای گردشگران تهیه شده است.

• آدرس: 9 کیلومتری خروجی سلطانیه - قیدار (مشاهده در نقشه)

موزه باستان شناسی گنبد سلطانیه

موزه باستان شناسی گنبد سلطانیه در جنوب غربی کهن دژ واقع شده است که اشیای یافت شده همانند کاشی ها، سفال ها و سکه های مسی و نقره ای مربوط به دوره ایلخانی و ... در آن نمایش داده می گردد.

• آدرس: جنوب غربی کهن دژ

بازارچه صنایع دستی

بازارچه صنایع دستی گنبد سلطانیه یکی از بزرگ ترین بازارچه های صنایع دستی است که در جوار گنبد سلطانیه واقع شده است. این بازارچه شامل 25 غرفه از صنایع دستی مختلف استان از جمله چاقو، چرم، جاجیم، میناکاری، ملیله، حکاکی روی مس، ظروف مسی، چاروق و ... است.

• آدرس: محوطه گنبد سلطانیه

تجربیات بازدید خود از دیدنی های سلطنیه را با خبرنگاران به اشتراک بگذارید.

پرسش های متداول

سلطانیه کجاست؟

سلطانیه در 43 کیلومتری شهر زنجان واقع شده است.

قدمت سلطانیه چقدر است؟

قدمت این شهرستان به دوره ایلخانان مغول می رسد.

شکوه سلطانیه در چه زمانی بود؟

این شهر در زمان سلطان محمد خدابنده به اوج رونق و شکوفایی خود رسید.

مهم ترین بنای تاریخی سلطانیه چیست؟

گنبد سلطانیه.