نکته ها و حقایقی در خصوص فیلم سینما پارادیزو که کمتر کسی می داند! - مجله جغتای

سینما پارادیزو تنها یک فیلم نیست، بلکه نامه ای عاشقانه به دنیای سینما محسوب می گردد. این اثر با بهره گیری از داستانی احساسی و شخصیت هایی فراموش نشدنی، پیروز شده است جایگاه ویژه ای در میان عاشقان سینما پیدا کند. روایت فیلم به شکلی است که مخاطب را درگیر سرنوشت شخصیت ها می کند و حس همذات پنداری عمیقی ایجاد می کند. سینما پارادیزو نه تنها تحسین منتقدان را برانگیخته، بلکه تاثیر عمیقی بر فیلم سازان نسل بعدی گذاشته است. این فیلم با ترکیب هنرمندانه موسیقی، تصویر و روایت، حس نوستالژی را در بالاترین سطح ممکن منتقل می کند. سینما پارادیزو بعلاوه نگاهی به تغییرات فرهنگی و اجتماعی در گذر زمان دارد و نشان می دهد که چگونه سینما می تواند بخش جدایی ناپذیر خاطرات یک نسل باشد. یکی از مجذوب نماینده ترین ویژگی های این فیلم، توجه به جزئیات کوچک در داستان سرایی است که بر احساسات مخاطب تأثیر دوچندانی می گذارد. فیلم از همان ابتدا تا سرانجام، فضایی احساسی و پر از دلتنگی ایجاد می کند که بیننده را تا مدت ها پس از دیدنی آن درگیر می سازد. سینما پارادیزو نمونه کامل یک فیلم جاودانه است که همواره در قلب سینمادوستان زنده خواهد ماند.

1- سرانجام اصلی فیلم بسیار تلخ تر بود

در نسخه اولیه فیلم، سرانجام داستان بسیار تلخ تر از نسخه ای بود که به نمایش عایدی. در نسخه اصلی، شخصیت سالواتوره (Salvatore) پس از بازگشت به زادگاهش، با النا (Elena) ملاقات می کند، اما این ملاقات با احساسی سرد و بی روح همراه است. در نهایت معین می گردد که النا هرگز او را فراموش ننموده اما سرنوشت راه دیگری برایشان رقم زده است. این سرانجام که حدود 50 دقیقه بیشتر از نسخه نهایی فیلم بود، در اکران های آزمایشی مورد استقبال قرار نگرفت و در نهایت تدوینگر فیلم بخش زیادی از آن را حذف کرد. این تصمیم باعث شد فیلم حس نوستالژیک تری داشته باشد و تأثیر احساسی آن بر مخاطب بیشتر گردد. نسخه کارگردان (Directors Cut) بعداً منتشر شد و هواداران را با سرانجام اصلی داستان آشنا کرد.

2- الهام گرفته از زندگی کارگردان فیلم است

جوزپه تورناتوره فیلم سینما پارادیزو را بر اساس تجربیات شخصی خود در کودکی ساخت. او نیز مانند شخصیت سالواتوره، عاشق سینما بود و ساعت ها وقت خود را در سالن های نمایش فیلم سپری می کرد. آپاراتچی مهربان فیلم نیز از فردی واقعی الهام گرفته شده است که در دوران کودکی تورناتوره، تأثیر زیادی بر علاقه او به سینما گذاشت. این پیوند عمیق میان داستان فیلم و زندگی واقعی کارگردان، باعث شده تا سینما پارادیزو یکی از احساسی ترین و واقعی ترین فیلم های تاریخ سینما باشد.

3- موسیقی فیلم یکی از محبوب ترین قطعات موسیقی فیلم تاریخ شد

موسیقی متن سینما پارادیزو که به وسیله انیو موریکونه ساخته شده است، یکی از احساسی ترین و زیباترین قطعات موسیقی فیلم در تاریخ سینما به شمار می رود. این موسیقی، ترکیبی از حس نوستالژی، عشق و دلتنگی است که کاملاً با فضای فیلم هماهنگ است. قطعه اصلی موسیقی این فیلم به وسیله بسیاری از نوازندگان بزرگ دنیا بازنوازی شده و همچنان یکی از محبوب ترین موسیقی های متن در تاریخ سینما محسوب می گردد. بسیاری از منتقدان معتقدند که بدون موسیقی موریکونه، تأثیر احساسی فیلم تا این حد عمیق نبود.

4- فیلم در ابتدا یک شکست تجاری بود

باورکردنی نیست، اما سینما پارادیزو در زمان اکران اولیه در ایتالیا، با استقبال ضعیفی روبه رو شد. فیلم در ابتدا چندان مورد توجه قرار نگرفت و در گیشه عملکرد ناامیدنماینده ای داشت. اما پس از آنکه نسخه کوتاه تر فیلم در جشنواره کن (Cannes) نمایش داده شد و جایزه بزرگ هیئت داوران (Grand Prix) را دریافت کرد، توجه دنیای به آن جلب شد. پس از پیروزیت در جشنواره های بین المللی، فیلم در کشورهای مختلف دوباره اکران شد و به یکی از محبوب ترین فیلم های تاریخ سینما تبدیل شد.

5- نام اصلی فیلم چیز دیگری بود

نام اصلی فیلم در مراحل اولیه فراوری، Nuevo Cinema Paradiso بود که به معنای سینمای نو پارادیزو است. اما در نهایت تصمیم گرفته شد که نام فیلم کوتاه تر گردد و به Cinema Paradiso تغییر پیدا کند. این تغییر نام به فیلم یاری کرد تا هویت ساده تر و خاطره انگیزتری داشته باشد. نام نو نه تنها در یادها ماندگار شد، بلکه مفهوم عمیق تری از نوستالژی سینمایی را نیز در خود جای داد.

6- آلفردو در ابتدا قرار بود شخصیت متفاوتی داشته باشد

شخصیت آلفردو (Alfredo)، آپاراتچی پیر و مهربانی که نقش پدرانه ای در زندگی سالواتوره دارد، در فیلمنامه اولیه شخصیتی بسیار سرسخت تر و کم حرف تر بود. جوزپه تورناتوره در ابتدا قصد داشت او را فردی خشن و عبوس نشان دهد که کم کم در طول داستان نرم تر و مهربان تر می گردد. اما با انتخاب فیلیپ نوآره (Philippe Noiret) برای این نقش، شخصیت او تغییر کرد و به فردی دلسوز و گرم تبدیل شد. نوآره با بازی خود توانست عمق بیشتری به این شخصیت بدهد و تأثیرگذاری رابطه او با سالواتوره را دوچندان کند. بسیاری از صحنه های احساسی بین آلفردو و سالواتوره در واقع بداهه (Improvised) بودند و در فیلمنامه به این شکل نوشته نشده بودند. این تغییرات باعث شد که فیلم لحنی گرم تر و احساسی تر داشته باشد. بدون شک، شخصیت آلفردو یکی از به یادماندنی ترین شخصیت های تاریخ سینماست. بسیاری از مخاطبان او را یکی از برترین شخصیت های پدرانه در سینما می دانند. رابطه بین او و سالواتوره یکی از تأثیرگذارترین بخش های فیلم است.

7- فیلم تأثیر عمیقی بر فیلم سازان نسل بعد گذاشت

سینما پارادیزو نه تنها اثری نوستالژیک برای عاشقان سینما بود، بلکه الهام بخش بسیاری از کارگردانان نسل بعدی شد. فیلم سازانی مانند کریستوفر نولان (Christopher Nolan) و دنی ویلنوو (Denis Villeneuve) از تأثیر این فیلم بر آثار خود صحبت نموده اند. روایت خاطره گونه فیلم و استفاده از فلش بک ها (Flashbacks) الهام بخش بسیاری از فیلم های مدرن بوده است. بعلاوه، این فیلم نشان داد که چگونه می توان عشق به سینما را به زیبایی در یک داستان احساسی گنجاند. بسیاری از فیلم های بعدی که به سینما ادای احترام نموده اند، به نوعی وام دار سینما پارادیزو هستند. فیلم هایی مانند لالا لند (La La Land) و روزی روزگاری در هالیوود (Once Upon a Time in Hollywood) نیز از همین نگاه نوستالژیک بهره گرفته اند. حتی در بعضی از فیلم های هالیوودی می توان صحنه هایی مشابه با لحظات احساسی سینما پارادیزو را مشاهده کرد. این فیلم برای بسیاری از علاقه مندان به سینما، چیزی فراتر از یک فیلم معمولی است و به نوعی کلاس درسی برای روایت احساسی و تصویری محسوب می گردد.

8- در بعضی کشورها بعضی از صحنه های فیلم سانسور شد

سینما پارادیزو با وجود داستان احساسی و ملایم خود، در بعضی کشورها با سانسور روبه رو شد. یکی از صحنه هایی که در بعضی نسخه ها حذف شد، لحظه ای است که سالواتوره نوجوان، بوسه های سانسورشده فیلم های قدیمی را در سینما مشاهده می کند. این صحنه، که از نظر داستانی اهمیت زیادی داشت، در بعضی کشورها از نسخه اکران حذف شد. بعلاوه، بعضی صحنه های عاشقانه کوتاه بین سالواتوره و النا نیز در بعضی کشورها دستخوش تغییر شد. نسخه ای که در ایالات متحده اکران شد، تفاوت های جزئی با نسخه اروپایی داشت و بعضی از دیالوگ های آن برای سازگاری بیشتر با مخاطب آمریکایی تغییر داده شد. با این حال، نسخه کامل فیلم در بسیاری از جشنواره ها و نسخه های خانگی به نمایش عایدی. نسخه کارگردان که بعدها منتشر شد، شامل صحنه هایی بود که بسیاری از مخاطبان آن را هرگز در سینما ندیده بودند. این تفاوت ها باعث شد که بعضی هواداران فیلم، نسخه اصلی و بدون سانسور را ترجیح دهند.

9- نام سینما در فیلم، کنایه ای به تاریخ سینماست

نام سینما پارادیزو به خودی خود دارای مفهومی نمادین است و اشاره ای به دوران طلایی سینما دارد. کلمه پارادیزو (Paradiso) در زبان ایتالیایی به معنای بهشت است که نشان دهنده اهمیت سینما به عنوان دنیایی جادویی و رؤیایی برای عاشقان فیلم است. سالن سینمایی که در داستان فیلم وجود دارد، نمادی از دوران باشکوه سینمای کلاسیک است که با گذشت زمان و ورود فناوری های نو، در حال تغییر و افول است. بسیاری از منتقدان معتقدند که نام فیلم اشاره ای به از دست رفتن دوران طلایی سینما دارد. این فیلم، هم زمان که ادای احترامی به سینمای کلاسیک است، یادآوری تلخی از سرانجام یک عصر نیز محسوب می گردد. بعلاوه، این نام با تضاد میان گذشته و حال شخصیت اصلی در فیلم هماهنگی دارد. سالواتوره، که دوران کودکی خود را در این سینما سپری نموده، پس از بازگشت به شهر خود، سینمایی متروکه و ویران را مشاهده می کند. این لحظه یکی از تأثیرگذارترین صحنه های فیلم است که بسیاری از مخاطبان را تحت تأثیر قرار داده است.

10- فیلم درواقع سه داستان را هم زمان روایت می کند

یکی از دلایل تأثیرگذاری سینما پارادیزو، ساختار چندلایه روایی آن است که سه داستان را به صورت موازی روایت می کند. اولین داستان، خاطرات کودکی سالواتوره است که نشان دهنده عشق او به سینما و رابطه پدرانه او با آلفردو است. دومین داستان، ماجرای عاشقانه ناتمام او با النا است که تأثیری عمیق بر زندگی او گذاشته است. سومین داستان، بازگشت سالواتوره به زادگاهش پس از سال ها و روبروه با گذشته خود است. هرکدام از این بخش ها، احساسات متفاوتی را در مخاطب برمی انگیزند و باعث می شوند که فیلم از یک روایت ساده فراتر برود. ترکیب این سه روایت باعث شده که فیلم عمق احساسی و روایی بیشتری پیدا کند. بسیاری از منتقدان بر این باورند که این ساختار داستانی، یکی از نقاط قوت اصلی فیلم است. این ترکیب به مخاطب اجازه می دهد که از زوایای مختلف با شخصیت اصلی همذات پنداری کند. سینما پارادیزو با روایت چندلایه خود، تجربه ای احساسی و فراموش نشدنی برای بیننده خلق نموده است.

11- فیلم در اصل برای تلویزیون ساخته شده بود

در مراحل اولیه فراوری، سینما پارادیزو به عنوان یک سریال تلویزیونی در نظر گرفته شده بود. جوزپه تورناتوره در ابتدا فیلمنامه ای طولانی تر نوشته بود که مناسب پخش در چند قسمت بود. اما پس از آنالیز بیشتر، تصمیم گرفته شد که فیلم به عنوان یک اثر سینمایی ساخته گردد. این تغییر باعث شد که روایت فیلم فشرده تر و تأثیرگذارتر گردد. بسیاری از صحنه هایی که در نسخه اولیه فیلمنامه نوشته شده بود، حذف شدند تا زمان فیلم کوتاه تر گردد. نسخه اصلی کارگردان نزدیک به سه ساعت طول داشت، اما به علت نیازهای اکران عمومی، کوتاه تر شد. بااین حال، نسخه کامل بعدها منتشر شد و هواداران فیلم توانستند آن را به طور کامل دیدن نمایند. این موضوع نشان می دهد که سینما پارادیزو در ابتدا برنامه ریزی متفاوتی داشت و در مسیر فراوری دچار تغییرات زیادی شد.

12- نقش سالواتوره بزرگسال ابتدا به بازیگر دیگری پیشنهاد شد

در ابتدا، نقش سالواتوره در بزرگسالی به بازیگر دیگری پیشنهاد شد، اما او این نقش را نپذیرفت. کارگردان قصد داشت که این نقش را به یک بازیگر شناخته شده بدهد تا مجذوب نمایندهیت بیشتری برای مخاطبان داشته باشد. اما پس از انجام تست های مختلف، مارکو لئوناردی (Marco Leonardi) که نقش سالواتوره در نوجوانی را بازی کرد، برای ادامه نقش در بزرگسالی نیز در نظر گرفته شد. با این حال، تصمیم بر این شد که یک بازیگر دیگر برای نسخه بزرگسالی انتخاب گردد. در نهایت، ژاک پرین (Jacques Perrin) انتخاب شد و نقش سالواتوره را در دوران بزرگسالی بازی کرد. تفاوت چهره بازیگران در سنین مختلف باعث شد که بعضی مخاطبان احساس نمایند این شخصیت ها شباهت چندانی ندارند. اما بازی تأثیرگذار ژاک پرین باعث شد که این تغییر چندان محسوس نباشد. انتخاب او در نهایت به یکی از برترین تصمیمات کارگردان تبدیل شد.

13- صحنه بوسه های سانسور شده واقعاً وجود داشت

یکی از مشهورترین و احساسی ترین لحظات فیلم، صحنه ای است که سالواتوره بزرگسال نسخه ای از فیلم های قدیمی را دیدن می کند که در آن تمام بوسه های سانسورشده فیلم ها جمع آوری شده اند. این ایده در واقع از یک اتفاق واقعی الهام گرفته شده بود. در گذشته، بسیاری از فیلم های عاشقانه در سینماهای ایتالیا دچار سانسور می شدند و صحنه های عاشقانه از آن ها حذف می شد. بعضی از آپاراتچی ها این صحنه های حذف شده را نگه می داشتند و بعدها به عنوان یک مجموعه شخصی از آن استفاده می کردند. این موضوع الهام بخش یکی از احساسی ترین سکانس های فیلم شد. صحنه دیدنی این فیلم به وسیله سالواتوره، از مهم ترین لحظات فیلم است که احساسات زیادی را برمی انگیزد. این سکانس نه تنها درباره سینما، بلکه درباره مرور خاطرات و عشق ازدست رفته نیز هست. بسیاری از منتقدان این صحنه را یکی از برترین سرانجام بندی های تاریخ سینما می دانند.

14- بازیگر کودک فیلم در ابتدا علاقه ای به سینما نداشت

سالواتوره کودک را سالواتوره کاسچو (Salvatore Cascio) بازی کرد که در آن موقع تنها 9 سال داشت. او در زمان انتخاب برای این نقش، تقریباً هیچ تجربه بازیگری نداشت و حتی علاقه زیادی به سینما نشان نمی داد. اما جوزپه تورناتوره او را به علت چهره معصوم و بازی طبیعی اش انتخاب کرد. برای اینکه او در فیلم احساس راحتی کند، کارگردان فضای فیلم برداری را برایش شبیه به یک بازی طراحی نموده بود. این روش باعث شد که بازی او بسیار طبیعی و دوست داشتنی گردد. سالواتوره کاسچو پس از پیروزیت فیلم به معروفیت زیادی رسید، اما بعد از چند فیلم دیگر، تصمیم گرفت از دنیای بازیگری کناره گیری کند. او بعدها بیان کرد که ترجیح می دهد زندگی معمولی خود را دنبال کند و علاقه ای به ادامه مسیر بازیگری ندارد. بازی او در این فیلم هنوز هم یکی از ماندگارترین بازی های بچگانه در سینما محسوب می گردد.

15- فیلم در زمان ساخت با مسائل مالی روبرو شد

ساخت سینما پارادیزو با مسائل مالی زیادی همراه بود و در برهه ای حتی احتمال توقف پروژه وجود داشت. در ابتدا، بودجه کافی برای فراوری این فیلم وجود نداشت و کارگردان مجبور شد از منابع مختلفی برای تأمین هزینه ها یاری بگیرد. بخشی از سرمایه فیلم به وسیله شرکت های اروپایی تأمین شد، اما کافی نبود. در طول فیلم برداری، هزینه ها بیش از حد انتظار بالا رفت و بعضی از تهیه نمایندگان قصد داشتند پروژه را متوقف نمایند. اما حمایت سینماگران ایتالیایی از این فیلم باعث شد که روند فراوری ادامه یابد. پس از پیروزیت فیلم در جشنواره کن، بودجه اضافی برای تبلیغات و پخش گسترده تر فراهم شد. اگر این مسائل مالی حل نمی شدند، احتمال داشت که فیلم هرگز تکمیل نگردد. این فیلم نمونه ای از آثاری است که با وجود موانع زیاد، در نهایت به یکی از مهم ترین فیلم های تاریخ سینما تبدیل شدند.