عواملی که باعث بروز عوارض بیماری دیابت می گردد - مجله جغتای

به گزارش خبرنگاران از ایسنا، دیابت یکی از شایع ترین بیمای های غدد در سراسر دنیا است. امروزه حدود 11.5 درصد از جمعیت ایران به دیابت مبتلا هستند.

بنا بر برآورد سازمان دنیای بهداشت در صورتی که اقدامات موثر به منظور کنترل و پیشگیری این بیماری صورت نگیرد، این میزان به حدود هفت میلیون افزایش یافته و بر این اساس نرخ رشد سالانه دیابت در ایران به رتبه دوم خاورمیانه خواهد رسید.

افزایش شیوع دیابت با عواملی مثل افزایش سن و پیر شدن جمعیت، تغییر سبک زندگی، عدم تحرک و افزایش چاقی مرتبط است.

دلیل اصلی اهمیت بیماری دیابت، شیوع بالا و عوارض ناشی از آن است. از عوارض این بیماری می توان به بیماری های قلبی عروقی، عصبی، جنسی، فشار خون بالا، مسائل کلیه و... اشاره نمود.

آنالیز ها نشان داده که با رژیم غذایی مناسب، فعالیت بدنی منظم، کنترل قند خون، فشار خون و کلسترول می توان تا حدودی از بعضی عوارض این بیماری جلوگیری کرد.

با توجه به این نکات پژوهشگران عوامل تاثیرگذار در بروز عوارض بیماری دیابت را در جمعیت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی که از سامانه پرونده الکترونیک سلامت، برخوردارند آنالیز کردند.

حمیدرضا بهرامی طاقانکی، احسان موسی فرخانی، رضا افتخاری گل، پگاه بهرامی طاقانکی، سعید بکائی، علی تقی پور و بهناز بیگی؛ پژوهشگرانی بودند که در این مطالعه مشارکت داشتند.

در این پروژه تحقیقاتی، 70 هزار و 89 بیماری مبتلا به دیابت که در بازه سنی 30 تا 100 سال قرار داشتند، مورد آنالیز قرار گرفتند.

در این آنالیز چهار هزار و 622 نفر دچار عوارض دیابت شامل بیماری های کلیوی، عصبی، قلبی عروقی و چشمی بودند و 65 هزار و 467 نفر این عوارض را نداشتند.

جمع آوری اطلاعات این مطالعه به وسیله داده های ثبت شده در سامانه پرونده الکترونیک سلامت SinaEHR® که در برگیرنده پرونده بهداشتی هر فرد و شامل گزارش های پزشکان و مراقبان سلامت، نسخه های تجویزشده، نتایج آزمایشگاهی، روش ها تشخیص ها و سایر جزئیات پرونده بیمار بود، انجام شد.

پژوهشگران این مطالعه معتقدند؛ با توجه به این که در این مطالعه تعداد افراد زیادی آنالیز شده اند و تمامی اطلاعات مراجعات افراد به مراکز خدمات جامع سلامت در دسترس بود؛ این تحقیق، مطالعه ای ارزشمند در این زمینه است.

یافته های این مطالعه نشان داد که شانس ابتلا به عوارض دیابت با محل سکونت، تحصیلات، فعالیت بدنی، فشار خون سیستولیک بالا، لیپوپروتئین با چگالی پایین و هموگلوبین گلیکولیزه مرتبط است.

بر اساس نتایج به دست آمده از این تحقیق، ابتلا به عارضه قلبی و رتینوپاتی دیابتی بیشتر از سایر عوارض، در بیماران دیابتی مشاهده می گردد.

همچنین شانس ابتلا به عوارض دیابت در بیماران دیابتی ساکن در مناطق شهری زیر 500 هزار نفر(65 درصد)، در ساکنان مناطق حاشیه 27 درصد و در ساکنان مناطق روستایی 69 درصد، کم تر از کلان شهر مشهد است.

پژوهشگران این مطالعه می گویند: بیشتر بودن رخداد عوارض دیابت در کلانشهرها نسبت به جمعیت ساکن در روستا، شهر و حاشیه شهر را می توان به فعال بودن نظام مراقبت بیماری های غیرواگیر در روستاها و شهرهای کوچک ارتباط داد. در این مناطق برنامه پزشک خانواده و تحول سلامت از سالیان گذشته فعال بوده و اقدامات آموزشی، درمانی و پیشگیرانه توسط پزشکان اجرا می گردد.

نتایج این مطالعه نشان داد که شانس ابتلا به عوارض دیابت در افراد با هموگلوبین گلیکولیزه (HbA1C) کنترل نشده، 42 درصد افزایش می یابد. این شاخص سنجشی از کنترل شرایط قند خون بیماران دیابتی در دو تا سه ماه گذشته است.

در این مطالعه مشاهده شد که شانس ابتلا به عوارض دیابت در افراد دارای فشار خون سیستولیک بالا درجه یک، 51 درصد و در افراد دارای فشار خون سیستولیک بالا درجه دو، 87 درصد نسبت به افراد دارای فشارخون طبیعی بیشتر است.

همچنین معین شد که احتمال ابتلا به عوارض دیابت در افرادی که LDL یا (لیپوپروتئین با چگالی پایین) کنترل نشده دارند، به طور معنی داری کم تر است البته در مطالعات دیگر میزان معین شده در افراد دیابتی چه آن هایی که عوارض دیابت را دارند و چه افراد بدون عارضه، میزان LDL به یک اندازه است و میزان آن مشخص کننده و پیشگویی کننده عوارض دیابت نیست.

از یافته های این پژوهش می توان گروه های پر خطر و در معرض ابتلا به عوارض دیابت را شناسایی کرد و در برنامه های کنترل و مدیریت دیابت از آن استفاده کرد.

به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ با توجه به قابل پیشگیری بودن عوارض دیابت، اعمال سیاست هایی از قبیل مداخله در برنامه زندگی افراد مانند کنترل منظم فشار خون و قند خون و همچنین افزایش آگاهی افراد نسبت به بیماری و عوارض آن و رعایت اصول پیشگیری باید در برنامه تصمیم گیران به خصوص کادر حرفه ای درمان، قرار داده گردد تا به کاهش احتمال ابتلا افراد به عوارض دیابت و در نتیجه کاهش بار این بیماری یاری کند.

یافته های این مطالعه پاییز امسال به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان آنالیز عوامل مرتبط با بروز عوارض دیابت: یک مطالعه مورد شاهدی مبتنی بر جمعیت در مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران منتشر شده است.