فروش استقراضی چیست و تا چه میزان ریسک دارد ؟؟ - مجله جغتای

فروش استقراضی چیست؟ (Short selling)

به گزارش خبرنگاران به نقل خانه تدبیر ، فروش استقراضی سازوکاری است که با استفاده از آن سرمایه گذار اقدام به قرض گیری سهام و فروش آن در بازار می نماید با این هدف که در آینده آن سهم را با قیمت پایین تری خریداری نموده و بازگرداند. به شخصی که اقدام به قرض دادن سهام می نماید قرض دهنده و به شخصی که اقدام به قرض دریافت سهام می نماید، فروشنده استقراضی گفته می گردد. در حالت کلی کارگزاران نقش قرض دهنده را در بازارهای اقتصادی ایفا نموده و واسط بین مالک سهام و فروشنده استقراضی هستند.

کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا فروش استقراضی را چنین تعریف نموده است: فروش اوراق بهاداری است که فروشنده مالک آن نیست بلکه فروش سهامی است که به یکی از صورت های زیر به دست آمده است:

الف) به وسیله فروشنده، قرض گرفته شده است؛

ب) به وسیله کارگزار به حساب وی قرض گرفته شده است

به عبارت ساده تر فروش استقراضی به فروش اوراق بهاداری اطلاق می گردد که فروشنده، مالک آن نیست بلکه آن را به منظور فروش قرض می گیرد و تعهد می نماید پس از فروش، سهم را خریداری نموده و آن را به مالک بازگرداند.

فرآیند الگوی فروش استقراضی چگونه است؟

فرآیند الگوی فروش استقراضی

این فرآیند معمولاً توسط کارگزاری ها انجام می گردد. به این صورت که مالکان سهام بعد از امضای توافق نامه، تعداد مشخصی از سهام خود را به متقاضیان قرض می دهند. کارگزاران پس از شناسایی فرد متقاضی، سهام مالک را به متقاضی قرض می دهند. پس از آن متقاضی نسبت به فروش سهام مالک اقدام می نماید، مبلغ حاصل شده از فروش نزد کارگزار خواهد ماند. متقاضی علاوه بر مبلغ کسب شده از فروش سهام، موظف است مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد کارگزار محفوظ داشته باشد تا در صورتی که متقاضی سهام مالک را بازنگرداند از وجه تضمین استفاده گردد.

در مدت زمان استقراض مبلغ ماحصل از فروش سهام توسط کارگزار سرمایه گذاری می گردد و سود آن به مالک پس از کسر کارمزد کارگزار پرداخت می گردد. در صورت تمایل مالک سهام و به منظور ایجاد انگیزش برای متقاضیان مبلغی از سود نیز به متقاضی تعلق پیدا می نماید. پس از آن اگر پیش بینی متقاضی محقق گردد و قیمت سهام کاهش پیدا کند همان تعداد سهم را مجدد خریداری و تحویل مالک می دهد و در نتیجه مابه تفاوت آن سودی برای متقاضی است. اما اگر قیمت سهم افزایش پیدا کند، متقاضی باید همان تعداد سهم را در قیمتی بالاتر بخرد و تحویل مالک دهد، پس در این صورت زیان می نماید.

در الگوی متعارف، فروشنده استقراضی باید با خرید همان سهام از بازار و به وسیله کارگزار، معامله خود را ببندد. بستن معامله یعنی فروشنده استقراضی سهم را تهیه نموده و به قرض دهنده بازگرداند و به عبارتی فروشنده استقراضی تعهد خود را به انجام رساند و قرارداد به سرانجام برسد. در ارتباط با بستن معامله، محدودیت زمانی وجود ندارد و هر زمان که فروشنده استقراضی بخواهد یا هر زمان که مالک بخواهد می توانند درخواست بستن معامله نمایند. در صورتی که سهم در بازار موجود نباشد، فروشنده استقراضی می تواند سهم را از شخص دیگری قرض گرفته و به مالک بازگرداند. در زمان بستن معامله اگر قیمت سهم کاهش یافته باشد، فروشنده استقراضی با خرید سهام به قیمت کمتر و تحویل آن به قرض دهنده، از محل تفاوت قیمت سود میکند. اما اگر قیمت سهم افزایش یافته باشد، وی مجبور است سهام را به قیمت بالاتری خریداری کند که منجر به زیان او خواهد شد. در صورتی که به هر علتی فروشنده استقراضی نتواند سهام را برگرداند، کارگزار به منظور ایفای تعهدات از محل وجه تضمین استفاده می نماید. در فروش استقراضی تمام حقوق مالکیتی بجز حق رأی همچنان به مالک تعلق دارد. از آنجا که اقدامات شرکتی از قبیل تقسیم سود و افزایش سرمایه باعث تغییر شرایط سهام می گردد، فروشنده استقراضای متعهد است که در زمان بازگرداندن سهم، تغییرات ناشی از آن اقدامات را برای قرض دهنده جبران کند.

میزان ریسک سرمایه گذاری در فروش استقراضی چقدر است؟

با توجه به این که عدد صفر حداقل قیمت یک سهم محسوب می گردد و حداکثری برای رشد قیمت سهمی وجود نخواهد داشت و ممکن است رشد سهمی ادامه دار باشد، پس ریسک این عمل به شدت بالاست و تنها معامله گران حرفه ای بازار می توانند از این روش سود کسب نمایند.

نتیجه گیری:

فروش استقراضی ابزاری اقتصادی است که در بازار کاهشی مورد استفاده سرمایه گذاران قرار می گیرد. این ابزار اقتصادی بجز بدست آوردن بازدهی در بازار کاهشی به بازارگردانان یاری می نماید تا با قرض گیری و عرضه سهم از حبابی شدن سهام جلوگیری نمایند. مدیریت ریسک از دیگر کارنمودهای فروش استقراضی برشمرده می گردد برای کسب بازدهی در بازار کاهشی بجز فروش استقراضی می توان از روش های دیگری همچون خرید اختیار فروش و فروش قرارداد آینده احتیاج استفاده کرد که هم اینک در بازار سرمایه ایران نیز وجود دارند. به دلیل ریسک بالای فروش استقراضی استفاده از این ابزار اقتصادی در بازارهای توسعه یافته تنها به سرمایه گذاران بسیار حرفه ای پیشنهاد می گردد.