فیلم هایی که باید در تعطیلات عید ببینید؛ روح کندوی عسل - مجله جغتای

چرا باید روح کندوی عسل را ببینیم؟

تماشا فیلم سینمایی روح کندوی عسل یک تجربه بصری تکرارنشدنی است. فیلمی که باید گفت خود ِ سینما است. نماهای فیلم به سختی از فکر مخاطب پاک می شوند و نمادپردازی های به کار رفته در اثر تا مدت ها برای تماشاگر خوراک فکری فراهم می نماید. از طرف دیگر اگر بخواهید یکی از چند شاهکار مسلم سینمای اسپانیا را برای تماشا انتخاب کنید هم چاره ای ندارید جز اینکه بروید سراغ روح کندوی عسل.

روحِ بی قرار اسپانیا

دختری شش ساله به نام آنا در خانه ای بزرگ در منطقه کاستیا با پدر، مادر و خواهرش که رابطه ای نسبتا سرد و بی روح دارند زندگی می نماید. فیلم از نظر تاریخ روایی به سال 1940 باز می شود، زمانی که جنگ داخلی اسپانیا تازه تمام شده و نیروهای فرانکو توانسته اند جبهه جمهوری خواه اسپانیا را شکست دهند. پدر سالخورده آنا بیشتر وقتش را صرف نگه داری از کندوهای عسل می نماید. در این شرایط تنها هم بازی آنا خواهر بزرگترش است. دختری که آنا را دوست دارد اما هم زمان گاهی از سادگی دخترک خردسال سو استفاده می نماید. آنا همراه با خواهرش در سینمای سیار منطقه فیلم فرانکنشتاین را می بیند. خواهرش به او می گوید غول فیلم نوعی شبح است. علاقه آنا به این شبح زمانی افزایش پیدا می نماید که خواهرش یک منطقه مخروبه که آغل گوسفندان بوده را به عنوان محل زندگی این شبح به او نشان می دهد. آنای ِ تنها که عموما به این محل رفت و آمد می نماید و در فکرش درباره شبح خیال پردازی می نماید در آغل یک سرباز مجروح جمهوری خواه را پیدا می نماید که آنجا مخفی شده است.

روح کندوی عسل فضایی مرموز، پراستعاره و تلخ دارد. منتقدان فیلم را استعاره ای از شرایط اسپانیا پس از جنگ داخلی می دانند. فضای بی روح خانه و ساکنین بی تفاوت آن به نوعی یادآور تجزیه عاطفی شهروندان اسپانیا در طول سال های جنگ داخلی است. به شکل کلی جنگ داخلی اسپانیا که از سال 1936 تا 1939 ادامه یافت نقش پررنگی در پس زمینه استعاری و نمادپردازانه فیلم دارد. زنبورها و کندوهای عسل هم به شکلی دیگر یادآور جامعه اسپانیا و شرایط پیچیده و نسبتا سیاه آن در دوران قدرت گرفتن ژنرال فرانکو است. نهایتا آنای خردسال به شکلی نمادین یادآور نسل تازه و نوپای اسپانیا است که از خاکستر جنگ برمی خیزد و دنیا سرد و بی روح آن سال ها را نظاره می نماید؛ نسلی که کارگردان خود به آن تعلق دارد.

نابغه کم کار

ویکتور اریسه کارگردان 77 ساله اسپانیایی پیش از شروع فیلم سازی، منتقد فیلم و محصل رشته کارگردانی سینما بود. او در 33 سالگی یعنی در سال 1973 روح کندوی عسل را می سازد. اولین فیلم او و یکی از دو فیلم بلند داستانی اش که در تمام دوران حرفه ای اش کارگردانی نموده و نام او را به عنوان یکی از برترین کارگردان های سینمای اسپانیا جاودانه نموده است. اریسه 10 سال بعد فیلم جنوب را ساخت و از آن پس به جز ساخت یک فیلم مستند و یک فیلم کوتاه دیگر دست به فیلم سازی نزده است. کارگردانی که کم کاری اش برای سینمادوستان عجیب و افسوس برانگیز است اما اگر تصمیم بگیرد فیلم بسازد باید منتظر یک شاهکار تاریخ ساز باشیم.