چهار فصل اراک؛ بزرگترین حمام ایران
به گزارش مجله جغتای، اگر گذرتان به شهر اراک افتاد و خواستید از این شهر عبور کنید، بازدید از حمام چهار فصل را از دست ندهید. این اثر باستانی با مساحت 1600 متر مربع که به عنوان بزرگ ترین حمام ایران شناخته می گردد، در دوران قاجاریه و به وسیله حاج محمدابراهیم خوانساری در زمان احمدشاه قاجار بنا شده است.
این مجموعه کم نظیر در ضلع شرقی خیابان شاهپور قدیم و خیابان دکتر بهشتی (عباس آباد) فعلی واقع شده است. گفته می گردد علت نامگذاری این بنا به نام چهارفصل، وجود نقاشی ها و نگاره هایی از چهار فصل سال که در چهار گوشه این حمام وجود دارد. رنگ های استفاده شده در این حمام بیشتر آبی، زرد، خاکستری، فیروزه ای، سبز، قرمز و نارنجی است. نقش های گل و گیاه و پرندگان هم در این تصاویر دیده می گردد. این حمام حدود 1600 مترمربع مساحت دارد و به عنوان بزرگ ترین حمام ایران شناخته می گردد. در حالی که آب مورد احتیاج حمام از آب جاری قنات تامین می شده و به لحاظ تامین آب و هم چنین حفظ گرما و حرارت، کف حمام حدود سه تا 3/5 متر از کف خیابان پایین تر ساخته شده است. سقف تمامی بخش های حمام با آجر و ملات گچ و آهک به صورت گنبدی طاق زده شده و کف حمام با سنگ های سیاه گرانیت و ملاط آهک و ساروج پوشیده شده است. وجه تمایز این حمام با دیگر حمام ها، داشتن قسمتی مجزا برای اقلیت های مذهبی است که در ویکی پدیا درمورد انگیزه ساخت این حمام این گونه نقل شده است:
در دوره 50 ساله حکومت ناصری که ایران به آرامشی نسبی دست یافته بود و امنیت نسبی در قلمروهای مختلف این سرزمین وجود داشت، این امر باعث شد که 85 خانواده یهودی از سنجان و روستاهای اطراف به سلطان آباد (اراک) مهاجرت نمایند و در شمال شرقی گذر سپهداری و در ضلع شرقی خیابان محسنی، محله ای احداث نموده و سکنی گزینند و به تجارت و فروش پارچه پرداختند. این گروه از تاسیسات و امکانات شهری نظیر گورستان، مدرسه و ... برخوردار بودند اما حمامی در اختیار آنها قرار نداشت. نمایندگانی از این اقلیت به حاج محمدابراهیم خوانساری رجوع نموده و به او خاطرنشان کردند که اقلیت های صاحب کتاب که در بلاد مسلمانان ساکن هستند، تحت حمایت آنان و حکومت اسلامی قرار دارند و حاکم شرع متعهد به حفظ جان، مال و ناموس آنهاست. پس حاج محمد ابراهیم خوانساری دستور داد در مقابل قلعه شخصی وی، حمامی بسازند که پیروان همه ادیان ابراهیم بتوانند از آن استفاده نمایند. این بنا در خلال سال های 1292 تا 1294 و طی حدود 38 ماه احداث شد. این بنا در سال 1373 به موزه تبدیل شد و در اوایل دهه 1380 نیز مورد بازسازی نهاده شد. در این موزه از اشیای باستانی دیگری مثل سکه های دوره های مختلف تاریخی، عقدنامه های دوره قاجار، کتاب ها و نسخه های خطی، ظروف مسی و قلمزنی، خمره های سفالی، لوازم ریسندگی، اسباب قدیمی حمام، ده ها پیکره مربوط به مردم شناسی و بعلاوه محراب تاریخی و با ارزش مسجد جامع ساوه که از آثار منحصر به فرد معماری و گچ بری دوره سلجوقیان است نیز در این محل نگهداری می گردد. تهیه شده در خبرنگارانمنبع: کجارو