کاوشهای باستان شناسی و باستان سنجی در دولت سیزدهم تحرک بیشتری گرفت - مجله جغتای

احمد حمزه زاده، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی در مراسم گشایش دبیرخانه سومین همایش بین المللی علوم باستان شناختی و حفاظت میراث فرهنگی در تبریز اضافه نمود: در راستای سیاست های کلان دولت و وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، از سال گذشته تمام نقاط ضعف و قوت و تهدیدهای این حوزه در آذربایجان شرقی رصد، آنالیز و پس از تدوین برنامه های کوتاه، میان و بلند مدت مدل توسعه ای استان تهیه شد.

وی تصویب سند توسعه ای میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی در شورای برنامه ریزی استان را مورد اشاره قرار داد و اظهار کرد: بر این اساس آنالیز های باستان شناسی در شهرها و بخشهای مختلف استان سرعت بیشتری به خود گرفت که یافته های علمی آن برای تاریخ و فرهنگ ایران بسیار حائز اهمیت است.

حمزه زاده به یافته های اخیر در شهر لیلان و تپه الله قلی خان در ملکان به عنوان قدیمی ترین اسناد هویتی آذربایجان اشاره نمود و گفت: در این یافته های علمی و باستان سنجی قدمت تاریخ آذربایجان به 9 هزار سال رسید که پیش از آن تاریخ این خطه به 6 هزار و 500 سال قبل و در کرانه های رود ارس تثبیت و سنددار شده بود.

به گفته وی، کاوش های باستان شناسی فوق همچنان در لیلان و ملکان به وسیله استادان دانشگاه ادامه دارد و برای حفاظت فیزیکی و حریم بندی محوطه های مزبور زمین به وسعت 15 هکتار تهیه شده است تا در اختیار معارضان قرار داده شده و اراضی پیرامونی آزاد گردد.

حمزه زاده آنالیز های باستانی در تپه اوجان در شهرستان بستان آباد و تپه آلاکی در مرند و کاروانسرای مربوطه را از دیگر برنامه های کاوشی باستان سنجی در آذربایجان شرقی عنوان و افزود: آثار موجود در این محوطه تاریخی نیز نشان دهنده دوران ایلخانی است که برای حفاظت این محوطه نیز اقدماتی در دست اجراست.

وی یکی از خلاهای موجود در حوزه باستان شناسی آذربایجان شرقی را نبود اطلس جامع عنوان نمود و ادامه داد: سال جاری برای تهیه و تدوین این سند جامع و بسیار مهم از محل اعتبارات استانی بودجه ای در نظر گرفته شده است تا نقشه باستان شناسی تمام منطقه ها استان جمع آوری گردد.

حمزه زاده وجود افزون بر چهار هزار اثر تاریخی و باستانی در آذربایجان شرقی را ظرفیتی بسیار مهم برای هویت بخشی به تاریخ و فرهنگ کشور دانست و با بیان اینکه تا به امروز از این تعداد 2 هزار اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، کوشش برای ثبت و مشخص حریم این آثار را از برنامه های محوری و اولویت دار میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان برشمرد که برای تحقق این امر مساعدت و یاری دستگاه های مختلف اجرایی و رسانه های گروهی لازم است.

وی برخورد با حفاران در محوطه ها و حریم های باستانی آذربایجان شرقی را جز رسالت های اصلی میراث فرهنگی خواند و علت شدت گرفتن فعالیت حفاری در این منطقه ها را ثبت ملی نشدن این آثار بیان کرد و گفت: به همین علت پیگیری های قضائی در این زمینه به بن بست میخورد.

حمزه زاده وجود سه اثر و محوطه بسیار مهم و تاریخی شامل مجموعه ربع رشیدی و ارگ علیشاه تبریز و آرامگاه شیخ شهاب الدین اهری در آذربایجان شرقی را از جمله آثار معنوی گران سنگ معرفی کرد و از کوشش وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای ثبت جهانی این سه اثر فاخر اطلاع داد و بیان کرد: این سه اثر هم اکنون در فهرست انتظار جمهوری اسلامی ایران در فهرست آثار یونسکو واقع شده است.

وی یادآور شد: ثبت جهانی آثار و ابنیه های تاریخی در جذب و جلب گردشگران داخلی و خارجی از اهمیت فراوانی برخوردار است که با ثبت 3 اثر فوق مجموع آثار جهانی آذربایجان شرقی به عدد 5 خواهد رسید.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی به سفر قریب الوقوع رئیس جمهور به استان اشاره نمود و اضافه نمود: پیشنهاد توسعه کاوش های باستان شناسی در محوطه تاریخی ربع رشیدی در این سفر ارائه خواهد شد تا اقدامات مربوطه سرعت بیشتری به خود بگیرد.

حمزه زاده با تاکید بر اینکه اجرای برنامه های میراث فرهنگی نیازمند همکاری مراکز علمی و دانشگاه های آذربایجان شرقی است، ظرفیت های بسیار بالای علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز را مورد اشاره قرار داد و اظهار کرد: ما به شدت علاقمند به همکاری با این مراکز و بهره مندی از تجارب و یافته های علمی آنها هستیم.

وی لازمه توسعه پایدار را توسعه هویت بنیان دانست و گفت: ایران و آذربایجان مملو از آثار فاخر معنوی و میراثی در ابعاد مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی است که باید از این گنجینه های بی نظیر برای مصون نگه داشتن نسل نو و جوان در برابر حملات فرهنگی دشمنان استفاده کنیم، چون ما هویت تاریخی بزرگی داریم که نیازی به مراجعه به سایر کشورها نیست.