کتاب شیراز در یاد من در شیراز رونمایی شد، سویه ای از بیان هنری در خلق - مجله جغتای

کورش کمالی سروستانی مدیر کتاب شیرازه و نویسنده در ابتدای این مراسم که با حضور علاقه مندان کتاب و هنرهای تجسمی برگزار گردید مروری به سابقه و آثار منصور صانع و نگاهی کوتاه به کتاب شیراز در یاد من داشت و گفت: ویترین عکاسخانه های قدیمی، تصاویر نشسته در قاب های چوبی، عکس های سفید و سیاه، لبخندهای پنهان در شیار چروکیده چهره ها، آرامش حضور، جاری امید، زلال مهر آویخته از برق نگاه ها، ذوق دیدن، لذت ملاقات و بازآفرینی ناگفته ها، همه انگیزه هایی بود که استاد منصور صانع را بر آن داشت تا با قامتی پایدار و همتی نستوه، به عرصه دنیا پرمعنای تصویر پای گذارد و در قالب پرتره، طبیعت و معماری، عکس هایی را به یادگار بگذارد که هم از سویی، تاریخ مصور این سرزمین را در بافت های تاریخی و اجتماعی آن به تصویر کشد و هم از دیگر سو، یادمان های فردی و جمعی را با رویکردی رمانتیک و شاعرانه خلق کند.

بازآفرینی پاره ای از تاریخ

وی اضافه نمود: نگاه صانع در خلق آثار، هم، ذوق گرایی رمانتیک را دارد و هم، واقع گرایی زیبایی را. حاصل دلمشغولی هایش را از باغ های باشکوه تا ایوان های مسقف، از مقرنس های رنگ رنگ تا طاق ها و گنبدهای فیروزه نشان، از چارسوی وکیل تا حجره های مشیر و خشت های زرنشان، با ما در میان می نهد. با طرح ریزی خلاقانه اش، چشم اندازهایی را ترسیم می نماید که به بازنمایی بافت ها و باورهای سنتی مردمان این سرزمین بپردازد. گویی در تصاویرش به بازآفرینی پاره ای از تاریخ می پردازد که در گذر زمان روی به فراموشی می نهند. از این روست که عکس ها و تصاویرش توصیف یک تفکرند؛ تفکری که راز معنایی ذهنش را آشکارا می نماید.

به گفته کمالی سروستانی، پیدایش عکاسی در شیراز، به یاد شیراز، شیراز کودکی ما، همه این سال ها و شیراز روزگار جوانی پنج گانه اوست برای ثبت تصویر شهری که در خاطره ماست. عکس فارس، مهر و ماه، آتشی که نمیرد، ساسانیان در فارس و مجموعه زندیه نگاهی عاشقانه به تاریخ باستان و اسلامی، فارس است و زیر آسمان خدا، شاهچراغ (دیروز و امروز)، پاسخی به دغدغه های دینی اوست.

وی ادامه داد: تصویرآفرینی اش مصداق سویه ای از بیان هنری در خلق معناست؛ معنایی که مصداقش شیوه های فردی آفرینش هنری او را رقم می زند و متمایز می سازد؛ در آثارش ماهیتی می آفریند که وجه تمایز اوست از دیگر هنرآفرینان برای روبرو به آثاری که خاص اوست و به ارتقای هنری اش می انجامد. اما کتاب شیراز در یاد من که امروز با حضور شما گرامیان، جشن رونمایی اش را برگزار می کنیم، با آثار پیشین او فرق دارد. این بار نه عکس، که خاطره است که ما و منصور را به شیراز پیوند می دهد.

گذشته در فرایند خلاقانه خاطره روایت می گردد

کمالی سروستانی با بیان اینکه در این اثر خواننده با آلبومی عکاسانه مبتنی بر کلمات روبه رو است، اضافه نمود: سبک عکاسانه ای از نوشتار. به باوری شهر و هر آن چیزی که در شهر وجود دارد به یک رمز درآمده است و روای شهر، با رمزگشایی از این رمزگان ها می تواند شهر را به مثابه یک متن بخواند و معانی نهفته در شهر را قرائت کند. فرایند خوانا کردن شهر و رمزگشایی شهری به وسیله شناسایی بافت های خاطره در شهر ممکن می گردد.

وی ادامه داد: تمامی اشیا و بناهای موجود در شهر دارای بافت خاطره هستند. فرایند نوشتن خاطرات، یک رونوشت برابر اصل از حوادث گذشته نیست، بلکه عمل تصور در شرایط حاضر است. هیچ فردی نمی تواند به طور دقیق و بی کم و کاست وقایع گذشته را به یاد بیاورد، بلکه گذشته در فرایند خلاقانه خاطره روایت می گردد و چتر خاطره ساخته می گردد. چتر خاطره همچون مکان ها و لحظه ها که به دست بازنمایی خاطره گون رها می گردد، بسته و باز می گردد.

وی اعلام کرد: بیشتر خاطرات و دل نوشته ها در کتاب شیراز در یاد من مربوط به ده سالگی تا 15 سالگی نویسنده است و به همین علت ما با نویسنده ای میان حال و گذشته روبرو می شویم. میان بزرگ سال روایت نماینده و کودک تجربه نماینده یک زاویه دید، متعلق به کودکی است که برایش هر فضا بستر تجربه ها و احساس های نو است و زاویه دید دیگر متعلق به راوی بزرگ سالی که ناظر فاصله مندی است و دلالت ها و پژواک های فرهنگی و اجتماعی گذشته به چنگ نیامدنی را مورد توجه قرار می دهد.

وی اضافه نمود: کتاب بر نوعی ارتباط تعاملیِ پویا میان این زاویه دیدهای متمایز و در عین حال درهم تنیده مبتنی است. خاطره ها با حسی از جدایی به واسطه فاصله زمانی و مکانی توام می گردد. کتاب سرشار از خاطرات زیبا و به یاد ماندنی است.

کمالی سروستانی گفت: نگارش این خاطرات آنهم در 64 سالگی، برای منصور صانع به مثابه راهکاری برای محافظت از خود در مقابل هجمه غم غربت و فرو رفتن به ورطه نوستالژی عمل می نماید و... تلاشی لذت بخش برای ثبت خاطرات و تجربه های حسی گذشته از فضاهای شهر محبوب دوران کودکی. خاطراتی که بیش از هرچیز به فضا پیوند دارد و در مرحله بعد به زمان. این اولویت بخشیدن به فضا نسبت به زمان در همه خاطرات موج می زند. شاهچراغ(ع)، تخت جمشید، حافظیه، سعدیه، چهارراه زند، حمام عمومی، سینماها، چلوکبابی ها، باغ های رشک بهشت، دم کل، کافه قنادی اتحاد، کانون پرورش فکری بچه ها و نوجوانان، عکاسی ها و... چنان که در مقدمه کتاب هم آمده است این خاطرات تلاشی است در زمینه زنده کردن مکان ها و انسان های نیکی که دیگر بین ما نیستند و ادای دینی است به شیراز خوب ما.

در خاطرات کتاب با زنده دلی یک طنزنویس روبه روییم

به گفته کمالی سروستانی، در خاطرات کتاب با زنده دلی یک طنزنویس، دانش یک پژوهشگر و خیال و رویاها و آرزوها و ناکامی های کودک و نوجوان دهه 40 روبه رو هستیم. در سرانجام کتاب دو بخش دیگر هم تدوین شده است. یکی با عنوان ... و شیرازی که بود که برای درک بهتر شیراز دهه چهل و پنجاه تعدادی عکس و نیز مطالبی در خصوص شرایط سینماها، رانندگان تاکسی با زیرپیرهن رکابی، گرانی بستنی و کباب در جوار آرامگاه سعدی، اطلاعیه ها و خبرهای کوتاه از روزنامه پارس فضل الله شرقی که بیشتر چاشنی طنز دارد آمده است و در سرانجام نیز زیر عنوان هریک از خاطرات اصطلاحات و واژه های شیراز معنی شده اند.

وی با بیان اینکه شیراز به منصور صانع مدیون است، گفت: چراکه تاریخ عکاسی اش، روزگار کودکی و جوانی اش و یادش را در همه این سال ها را در پنج گانه خود ماندگار نموده است. فارس به منصور مدیون است؛ چرا که بناهای تاریخی و طبیعی و سنت های دینی و ملی اش را در مجموعه آثارش ماندگار نموده است. و ما بدو مدیونیم که علاوه بر زیبایی مجموعه ای مستند از سرزمین کهنسال، ما را در کالبد و گنجینه کتاب هایش در جرگه تاریخ ثبت نموده است؛ چاپ این کتاب و جشن رونمایی و خرید آن که با سرمایه شخصی اش و عشق درونی اش به چاپ رسیده است، گامی کوچک در ادای دین به اوست.

این نویسنده و فعال فرهنگی اضافه نمود: استاد منصور صانع در تاریخ فرهنگی فارس می ماند؛ با همه خوبی هایش؛ با اشک چشمانش؛ با بغض نهانش؛ با دستان لرزانش و با آرزوها و مهر بی سرانجامش.

در این مراسم منصور صانع هم در سخنان کوتاهی گفت: خاستگاه این کتاب تشویق های کورش کمالی سروستانی است. این انگیزه موجب شد که دست به قلم ببرم و این کتاب را تالیف کنم.

خاطراتی شیرین از شیراز جنت طراز

مولف کتاب شیراز در یاد من با بیان اینکه این شهر در گذشته به بوهایی که در کوچه و محله و خیابان های آن به مشام می رسید شناخته می گردد، مطرح کرد: در دوران نوجوانی و جوانی من وقتی در چهارراه زند گام می گذاشتم حتی اگر چشمهایم بسته بود باز هم می شد حدس زد کجای شیراز قدم می زنی.

صانع، ادامه داد: تصورم این است که به واسطه این کتاب بسیاری گذشته شیراز را در این کتاب تصور می نمایند زیرا من آنرا برای همه نوشتم.

به گزارش ایبنا؛ در سرانجام این مراسم جشن امضای کتاب شیراز در یاد من برگزار گردید.