برج طغرل کج شد! علت؛ ساخت مترو یا رطوبت خاک؟

به گزارش مجله جغتای، تازه ترین تصاویر منتشرشده از برج هزارساله طغرل نشان می دهد که مهم ترین برج سلجوقی واقع در شهر ری کج شده است. معاون میراث فرهنگی تهران می گوید اگر تغییرات این اثر تاریخی تأیید گردد، عملیاتی اضطراری روی آن انجام خواهد شد.

برج طغرل کج شد! علت؛ ساخت مترو یا رطوبت خاک؟

به گزارش خبرنگاران به نقل از روزنامه شهروند، برج طغرل، بازمانده دوران سلجوقیان که روزگاری دور از حمله مغول ها در امان ماند، در چند سال گذشته بارها حریمش شکسته یا تهدید شد. یک بار با مجتمع فرهنگی در نزدیکی اش، یک بار با کارگاه مترو و انفجار و حفاری و بار دیگر با نشست زمین در دشت جنوبی تهران. این بار هم تصاویر تازه ای، این بنای آجری را کج نشان می دهد، انگار که خمیده شده و فرونشسته است. مسئولان میراث فرهنگی می گویند به زودی کارشناسان را راهی این برج خواهند کرد و در صورت اطمینان از خطر، عملیات اضطراری شان شروع خواهد شد.

  • نشست خاک

احمد ابوحمزه، ری شناسی است که از 25 سال پیش روی برج طغرل مطالعه نموده و اکنون در حال نوشتن کتابی درباره این بناست. او درباره احتمالات مختلفی که می تواند استقامت برج را تحت تأثیر قرار دهد و آن را مثل عکسی که تازه منتشر شده، کج کند، می گوید: از هر طرف فشارهایی به برج وارد می گردد. یکی از این عوامل متروی در حال ساخت، حفاری های اطراف آن و انفجارها بیخ گوش برج است و دیگری ساخت و ساز فرهنگسرای رازی در کنار برج. از طرف دیگر خالی شدن آب های زیرزمینی این منطقه هم می تواند نشست زمین را به دنبال داشته باشد.

به گفته او در 100 متری و 200 متری برج در بعضی نقاط، گودال هایی ایجاد شده و خاک نشست نموده است. این نشست ها و خالی شدن منابع آب زیرزمینی به این برج ضربه می زند.

تهدید برج هزارساله ری با ساخت وساز مترو در حالی است که یک سال پیش چشمه علی (چشمه سورن) ری هم به دلیل حفاری های مترو از جوش وخروش افتاد. با این که چند هفته پیش خبر آمد که آب به چشمه بازگشته اما هنوز جوشش آن شبیه گذشته نیست. ابوحمزه که دکترای تاریخ دارد، می گوید لازم است میراث فرهنگی این موضوع را پیگیری کند تا آب مانند گذشته در چشمه علی به جریان بیفتد.

به گفته او حفاری های مترو به برج فشار می آورد و تهدیدش می نماید و اگر این برج فروبریزد مثل این است که هویت این سرزمین فروبریزد؛ تمام سابقه و تاریخ و فرهنگ آن.

این ری شناس در طول سال های گذشته، نظرهای متفاوتی درباره برج طغرل داده است. نخستین بار او بود که درباره کاربری این برج به عنوان ساعت آفتابی صحبت کرد. با شعف از برج طغرل می گوید؛ از 24 پرک (ضلع) آن، از ضلع ششم آن که رو به قبله است، از این که 20 مترونیم از زمین ارتفاع دارد و هفت متر در درون زمین. بعد از گنبد قابوس، که بزرگ ترین گنبد آجری دنیاست، برج طغرل در پله بعدی است؛ چه از لحاظ قدمت و چه از لحاظ آجری بودن و چه ارتفاع. او می گوید میراث فرهنگی امکانات اندازه گیری و آنالیز وضع برج طغرل را در اختیار دارد و این کاری است که چند وقت یک بار انجام می دهد: آنها می توانند زوایا را اندازه گیری نمایند و به طور تخصصی ببینند که آیا در حال کج شدن است یا نه. می توانند اندازه گیری های گذشته را مقایسه نمایند و به نتیجه برسند و اگر حتی به اندازه یک سانت تغییری در برج به وجود آمده، بفهمند و به همه اطلاع بدهند.

  • کارشناسان را به برج می فرستیم

مرتضی ادیب زاده، معاون میراث فرهنگی استان تهران می گوید این اتفاق تازه ای نیست: دو سال پیش هم موضوع کج شدن برج طغرل مطرح شده بود. آن موقع آنالیز فنی نشان داد که چنین چیزی اتفاق نیفتاده است. و حالا هم که عکس های تازه، برج را کج نشان می دهد، می گردد صحت ماجرا را سنجید. او می گوید: حالا که دوباره این موضوع مطرح شده، بار دیگر وضع برج را آنالیز خواهیم کرد.

به گفته ادیب زاده با وجود پروژه های مختلف اطراف برج، کارشناسان به طور مداوم به این اثر سرکشی می نمایند. روز چهارشنبه (امروز 16 بهمن) کارشناسان ما در کنار بازدید روتین ، آنالیز هم از برج طغرل خواهند داشت و اگر این موضوع تأیید گردد، عملیاتی اضطراری روی آن انجام خواهیم داد.

معاون میراث فرهنگی استان تهران درباره پروژه های اطراف برج هم می گوید: در حال حاضر در اطراف برج حفاری مترو در دست انجام نیست. زمانی قرار بود ایستگاهی در اطراف آن باشد که مخالفت کردیم و در جلسات مختلفی که با شهرداری ومسئولان مترو داشتیم، ایستگاه جابه جا شد و رفت به سمت محله غیوری، یعنی 500 متر جابه جا شد. آن زمان میزان لرزش هایی که امکان داشت به برج آسیب بزند، محاسبه شد و در نهایت تصمیم بر این شد که ایستگاه جابه جا گردد. اما علاوه بر این در نزدیکی برج یک حفاری برای جاگذاری مخازن در مجتمع تجاری فرهنگی انجام می شد که 60متر با برج طغرل فاصله داشت اما اجازه ندادیم ماشین آلات سنگین کار نمایند.

از نگاه این مسئول میراثی، از میان عواملی که ممکن است در وضع برج تأثیرگذار باشد، مسأله رطوبت خاک یکی از مهم ترین آنهاست: کارشناسان فنی باید بیایند و روی هیدرولوژی آنجا کار نمایند، رطوبت خاک را بسنجند تا اگر در نقطه ای از خاک نشتی آب یا سفره زیرزمینی وجود دارد، چاره ای بیندیشیم. در صورت لزوم متخصصان این مطالعات را روی خاک برج انجام خواهند داد و میزان مقاومت پایه برج را کنترل خواهند کرد. اما تمام این کارها زمان بر و هزینه بر است.

این طور که ادیب زاده می گوید، اگر بر اساس داده های مستند و اعداد منتج از یک مطالعه مهندسی دقیق معلوم گردد که تغییراتی در برج ایجاد و دچار خطر شده است، قطعا در اولویت فعالیت های اداره میراث قرار خواهد گرفت. برج طغرل، شاخص ترین اثر در محدوده ری است، مطمئن باشید که وضع آن را آنالیز خواهیم کرد.

معاون میراث فرهنگی همچنین درباره نشست دشت تهران و ارتباط آن با وضع برج طغرل هم شرح می دهد: همان مطالعه هیدرولوژیکی که زمانی برای احداث مترو انجام دادیم، باید بار دیگر دراطراف برج طغرل انجام بگیرد و خاک شناسی گردد. چراکه می دانیم نشست زمین در دشت جنوبی تهران، با آهنگ سریع تری نسبت به نقاط دیگر درحال وقوع است و قطعا روی بناها هم اثر مخرب خود را خواهد گذاشت. باید اطمینان حاصل گردد که خطری برج طغرل را تهدید نمی نماید و کارشناسان این موضوع را آنالیز خواهند کرد و اگر احتیاج شد از متخصصان دیگری هم در دستگاه های دیگر هستند، استفاده خواهیم کرد.

***

برج طغرل که در دی ماه 1310 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، از نگاه گروهی از متخصصان محل دفن طغرل اول و سوم و از نگاه گروهی دیگر محل دفن بزرگان و اندیشمندان است. حالا با وجود تصاویر تازه و مشاهده اهالی ری، باید منتظر نتیجه آنالیز کارشناسان بود.

منبع: همشهری آنلاین
انتشار: 5 فروردین 1399 بروزرسانی: 6 مهر 1399 گردآورنده: joghatayi.ir شناسه مطلب: 24

به "برج طغرل کج شد! علت؛ ساخت مترو یا رطوبت خاک؟" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "برج طغرل کج شد! علت؛ ساخت مترو یا رطوبت خاک؟"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید