تاثیر استرس و عصبانیت بر شیر مادر - مجله جغتای

خبرنگاران | سرویس مادر و کودک - دوران بهبودی پس از زایمان و نگه داری از نوزاد (در کنار دیگر بچه ها) به همراه بی خوابی های شبانه، حتی آماده ترین مادر ها را از کوره به در می برد. وقتی مسائل اقتصادی، شغلی و بیماری نیز به آن اضافه گردد، شرایط طاقت فرسا می گردد. این استرس، خشم و عصبانیت روی شیر مادر و در نتیجه بر روی نوزاد تاثیر می گذارد.

تاثیر عصبانیت بر شیر مادر چیست؟

خشم و استرس در دوره شیردهی، بر میزان شیر و ترکیبات آن، اثر می گذارد. هنگامی که دچار خشم و استرس می شوید، در بدن هورمون های کورتیزول، آدرنالین و نورفین فرین ترشح می گردد. این هورمون ها توانایی شما در روبرو با استرس را افزایش می دهند، اما در بلند مدت، آثار منفی بر جسم و روان شما می گذارند.

میزان شیر فراوریی بستگی به تعداد دفعات شیردهی دارد و استرس مستقیما روی میزان فراوری شیر تاثیر نمی گذارد. در واقع نوزاد هرچه بیشتر شیر بنوشد، شیر بیشتری فراوری می گردد. عصبانیت و استرس باعث می گردد، به میزان کافی غذا نخورید و آب ننوشید. هم چنین، هنگامی که در شرایط پر استرس هستید، فرصت کافی برای شیردهی منظم به نوازد را ندارید. در نتیجه میزان شیر فراوریی کاهش می یابد. بیماری مادر و مصرف دارو نیز در مادران ایجاد تنش و استرس نموده و از میزان شیر آن ها می کاهد. هورمون کورتیزول که در شرایط پر تنش در بدن آزاد می گردد، قادر است بر روی ترکیبات شیر اثر گذاشته و آن را تغییر دهد.

چگونه خشم و استرس مادر بر نوزاد تاثیر می گذارد؟

تحقیقات نشان داده است که کورتیزول در بدن نوزادان تغذیه شده با شیر مادر، 40 درصد بیشتر از نوزادانی است که با شیرخشک تغذیه می شوند. محققان، منشا این هورمون در نوزادان را شیر مادر می دانند و به آن کورتیزول دست دوم می گویند. هورمون کورتیزول به وسیله شیر وارد دستگاه گوارش نوزاد شده و از آنجا توسط نوروترنزمیترها، به مغز پیغام می فرستد که محل کنترل احساسات را تحت تاثیر قرار دهد. تاثیر بلند مدت کورتیزول دست دوم در نوزادان شیرخوار، هنوز معین نیست. یک تحقیق در دانشگاه آریزونا، نشان داده است، نوزادانی که سطح کورتزول بالایی دارند، در شرایط ناآشنا به سرعت برانگیخته شده و گریه می نمایند.

آیا تاثیر عصبانیت بر شیر مادر در نوزاد دختر و پسر یکسان است؟

همان گونه که گفته شد، هنگامی که مادر تحت فشار های عصبی و جسمی قرار می گیرد، هورمون کورتیزول در بدن وی ترشح شده و به شیر راه پیدا می نماید. مطالعات آزمایشگاهی روی میمون ها نشان داده است که این هورمون بر روی نوزادان دختر و پسر تاثیر متفاوتی می گذارد.

محققان دریافته اند که تاثیر عصبانیت بر شیر مادر و فراوری سطح بالای هورمون کورتیزول، تاثیر متفاوتی روی نوزادان نر و ماده دارد. این تحقیقات قابل تعمیم دادن به نوزادان انسان است.

کتی هیند، بیولوژیست ارشد دانشگاه هاروارد، می گوید: نوزادان ماده که از شیر حاوی درصد بالایی کورتیزول تغذیه نموده بودند، رفتار متفاوتی داشتند، رفتار هایی نظیر کج خلقی، ترس، خشم و ناآرامی. اما این رفتار ها در نوزادان نری که با همان شیر تغذیه نموده بودند، دیده نشد. این مطالعات نشان می دهد که خلقیات مادر بر روی شیر او تاثیر گذاشته، و این شیر روی نوزادان با توجه به جنسیت آنها، اثرات متفاوتی می گذارد.

چگونه میزان استرس را کاهش دهیم؟

کاهش استرس موجب آرامش شما و کودکتان می گردد. با استفاده از روش های زیر، استرس خود را کاهش دهید.

• مشکل را بشناسید. مساله ای که باعث ایجاد خشم، تنش و استرس در شما شده را بشناسید (مسائل اقتصادی، خانوادگی و...). حتی الامکان از آن شرایط دور شده و یا اگر راه حلی برای آن دارید، اقدام کنید. در غیر اینصورت، سعی کنید با ندیده دریافت مشکل، بار احساسی آن را کم کنید.
• زمانی برای ورزش روزانه درنظر بگیرید. این فعالیت می تواند شرکت در کلاس های ورزش مادر و کودک، یا پیاده روی روزانه با کودکتان باشد.
• شاد زندگی کنید. ورزش موجب بالا رفتن سطح اندورفین (هورمون شادی) می گردد. هرقدر شادتر باشید، توانایی بیشتری برای کنترل استرس دارید.
• تکنیک های تنفس عمیق را بیاموزید. تنفس عمیق در هنگام خشم و عصبانیت بسیار راه گشا است.
• یوگا کنید. یوگا و مدیتیشن آرامش را به جسم و روانتان باز می گرداند.
• خوب غذا بخورید و به اندازه کافی آب بنوشید.
• بیرون بروید و با دوستانتان معاشرت کنید.
• هروز 15 تا 20 دقیقه را به کاری که دوست دارید، اختصاص دهید. مانند کتاب خواندن، موسیقی گوش دادن.
• از هر فرصتی برای خوابیدن بهره ببرید. زمان چرت زدن روزانه نوزاد، شما هم بخوابید. بصورت خوابیده به نوزاد شیر بدهید، تا اندکی استراحت کنید.بیشتر بدانید: آیا خوابیده شیر دادن به نوزاد، برای سلامتی کودک مضر است؟
• شیر بدهید. شیردهی باعث آزاد شدن هورمون های اکسی توسین و پرولاکتین در بدن می گردد که اثر آرامش بخشی دارد. پس از شیر دادن به نوزاد استرس مادر کاهش قابل توجهی می یابد.

ماندن در شرایط پرتنش و پر استرس در طولانی مدت، می تواند منجر به افسردگی گردد. درصورت بروز هریک از نشانه های زیر، به پزشک یا مشاور مراجعه کنید.

• اختلال در حافظه
• بی خوابی
• خستگی زیاد
• بی اشتهایی
• بی علاقگی به چیز هایی که قبلا آن ها را دوست داشتید.

بیشتر بخوانید: افسردگی پس از زایمان چیست؟ علل و راه های درمان

چگونه در شرایط پرتنش به نوزاد شیر بدهیم؟

اگر در خانواده ای با شرایط سخت مانند بیماری، طلاق، مرگ یا از دست دادن شغل روبرو هستید، تنش و استرس موجود می تواند، شیردهی را بسیار سخت و طاقت فرسا می نماید. مطمئن باشید که در هر شرایطی شیر مادر بهترین غذا برای کودک است و از شیردهی دست نکشید.

شرایط را برای شیردهی مهیا کنید. هنگام شیردهی در اتاقی خلوت، کودکتان را در آغوش بکشید. موسیقی ملایمی پخش کنید و بر ارتباط عمیق خود با کودک تمرکز کنید. یکی از بهترین روش های استراحت و به دست آوردن آرامش، نشستن در وان آب گرم است. در وام نشسته و نوزاد را در آغوش بگیرید (مراقب باشید آب تا زیر سینه را بپوشاند) و به او شیر بدهید. اگر مجبورید سرکار بروید و مدتی در خانه نیستید، شیر خود را بدوشید تا در نبودتان، نوزاد از شیرمادر تغذیه کند.

به یاد داشته باشید، هر گونه تنشی، چه تنش های روزانه و چه تنش های اتفاقات ناگهانی در زندگی، بر روی شما و کودکتان تاثیر می گذارد. برای کاهش تنش های درونی تان، به ملاقات خانواده و دوستانتان بروید و با آن ها در خصوص مسائلتان صحبت کنید.

برگرفته از: Independent , amedadirect , babycenter و چهل نکته کلیدی برای شیر دادن به نوزاد/ ویلیام سیزر