سوزانا کلارک، برنده جایزه ادبیات داستانی زنان: دل مشغولی هایتان را بنویسید - مجله جغتای

ایده این کتاب در دوره 20 سالگی به فکر کلارک رسید. او حالا 61 ساله است. داستان که در دنیایی مجازی اتفاق می افتد درباره مردی تنها به نامه پیرانِسی است که در تالارها و حیاط های خالی پرسه می زند و آنها را لیست بندی می کند. برناردین اواریستو، رئیس هیات داوران، این کتاب را پرواز اصیل و غیرمنتظره خیال توصیف کرد که ژانرها را در هم می آمیزد، پیش فرض ها را درباره اینکه یک کتاب باید چگونه باشد به چالش می کشد و در آخر چیزی عمیق درباره انسان بودن به ما می گوید.

کلارک می گوید: من خیلی آثار خورخه لوئیس بورخس را می خواندم، کسی که داستان های کوتاه بی نظیری با تنظیم عالی در خصوص دنیاهای بسیار عجیب می نوشت. داستانی از او هست به نام کتابخانه بابل، دنیایی که تماما کتابخانه است. این داستان ها به نظرم مسحورنماینده بود و می خواستم کار مشابهی انجام بدهم. درنتیجه ایده خانه عظیمی که دریاها و اقیانوس ها در آن در جریان هستند در سرم بود اما دهه ها بود که نمی توانستم بفهمم چطور می توانم آن را بنویسم.

پیرانِسی 16 سال پس از اولین رمان کلارک، جاناتان استرنج و آقای نورل، منتشر شد که به بیش از چهار میلیون نسخه فروش دست پیدا کرد. کلارک هنگام تورهای تبلیغاتی کتابش بیمار شد و پایان تعیین شد به سندرم خستگی مزمن مبتلاست. او می گوید در اوج بیماری اش که چندین سال طول کشید، در طول دو هفته می توانست تنها یک روز کار کند و این موضوع به شدت ناامیدش نموده بود. او می گوید: همه این ایده ها را داشتم و می خواستم دنبالشان کنم، اما سردرد و دردهایم و کمبود انرژی اجازه نمی داد. پایان زمانی فرارسید که احساس کردم آنقدری خوب هستم که بتوانم به طور منسجم کار کنم و می خواستم به پروژه ای برگردم که مثل جاناتان استرنج و آقای نورل احتیاج به تحقیق آن چنانی نداشته باشد. بنابراین به نظر منطقی می رسید که به سراغ پیرانِسی بروم.

کلارک امیدوار است پیروزی او در این جایزه زنان دیگری را که با شرایط مشابه او زندگی می نمایند، تشویق در پی کردن اهدافشان کند. او می گوید: وقتی بیمار بودم و هیچ راهی پیش پایم نمی دیدم، هر بار که آدم هایی را می دیدم که می گفتند شرایط مشابهی داشتند اما پیروز شدند آن را پشت سر بگذارند، شاید نه به طور کامل، اما پیشرفت در حالشان حاصل شده، امید پیدا می کردم. وقتی در میانه یک بیماری مزمن هستید، شدیدا به امید احتیاج دارید. چیزی که گاهی یافتنش بسیار سخت می کند.

او بعلاوه امیدوار است شرایط افرادی که اکنون در حال تجربه زندگی با کووید طولانی هستند، به تغییراتی در نحوه درمان بیماری هایی نظیر خستگی مزمن بیانجامد. او می گوید: پزشکی مدرن با بیماری های مزمن مشکل دارد. امیدوارم حالا انگیزه بیشتری برای تحقیق وجود داشته باشد. ما آدم هایی که بیمار هستیم اغلب از گفتن آن به مردم خجالت می کشیم، زیرا هیچ کس نمی خواهد ضعیف یا ناتوان به نظر برسد. فکر می کنم باید درباره این موضوعات بسیار بازتر صحبت کنیم.

نوشتن، هنگامی که می توانست بنویسد، راه فراری به کلارک نشان داد که متوجه شد دارد به جای شخصیت داستانش زندگی می کند. او می گوید: راوی کسی است که در تالار خانه به پیاده روی های طولانی می رود، از مجسمه ها بالا می رود و در دریا ماهی می گیرد. کسی که خیلی خیلی فعال است. من هم می خواستم به پیاده روی های طولانی بروم اما نمی توانستم، درنتیجه به نوعی او از طرف من این کار را می کرد.

کلارک همواره می خواست نویسنده باشد اما می گوید نویسنده شدن کار آسانی نبود: نویسنده بودن همواره برایم شگفت انگیزترین چیزی بود که می توانستی باشی. هرچند برای من زمان زیادی برد. خیلی طول کشید تا یاد بگیرم چطور یک رمان خلق کنم. به هیچ وجه کار ساده ای نیست. کوشش زیادی می طلبد تا به نقطه ای برسی که بفهمی چطور باید انجامش بدهی. و وقتی یک بار انجامش بدهی به این معنی نیست که می دانی بعدی را هم چطور باید بنویسی. بنابراین باید دوباره از نو آغاز کنی.

عظیم ترین منابع الهام نویسندگی او چه کسانی هستند؟ چارلز دیکنز، سی اس لوئیس و اورسلا لی گویین. در کتاب ارجاعات زیادی به داستان های نارنیا اثر لوئیس وجود دارد که در کودکی بسیار برایم بااهمیت بودند. همینطور عاشق داستان های پلیسی ام، برای همین اشاره ای به یک داستان پلیسی هم در آن به چشم می خود.

آیا به نظر کلارک لیست کوتاه سال جاری جایزه داستان زنان به اندازی کافی متنوع هست؟ می گوید: زنان دارای قوه تخیل باورنکردنی و تجربیات بسیار متفاوتی هستند که نشأت گرفته از انواع مختلف فرهنگ است. هیچ گونه خاصی از نوشتن وجود دارد که زنان مجبور به انجام آن باشند. به نظر می رسد جایزه ادبیات داستانی زنان می خواهد به این موضوع احترام بگذارد. من فکر می کنم طیف گسترده و تنوع لیست کوتاه سال جاری کاملا درخشان بود.

قدم بعدی چیست و چطور قرار است 30 هزار پوند جایزه را خرج کند؟ کلارک می گوید با بردن این جایزه انگار در سرزمینی ناشناخته است. در حال حاضر به فکر برنامه ریزی یک تعطیلات با همسر و دوست نویسنده اش، کالین گرینلد است که هنوز مکان خاصی را برای رفتن در نظر نگرفته است. او می گوید: در واقع از اینکه به این نقطه رسیدم بسیار خوشحالم.