آیا مرکبات آنقدر که درباره شان گفته می گردد، مفید هستند؟ - مجله جغتای

مصاحبه با دکتر محمد علی زارعیان، پزشک و دستیار تخصصی طب ایرانی در خصوص درستی یا نادرستی این اخبار گفت وگویی انجام داده ایم. برخلاف توصیه کارشناسان به مصرف مرکبات در دوران سرماخوردگی، اخباری منتشر شده مبنی بر این که نارنگی وپرتقال به علت دارا بودن اسانس، راه های هوایی را تحریک و سبب بروز و تشدید سرفه در سرماخورده ها می گردد و مصرف آن توصیه نشده است. دکتر زارعیان می گوید در طب رایج مصرف مرکبات به جهت دارا بودن اندازه زیاد ویتامین C و پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی توصیه می گردد، اما از دیدگاه طب سنتی مصرف مرکبات با طعم ترش و شیرین به خصوص در نزله و زکام گرم با تعدیل گرمی و به علت خاصیت جلادهندگی با یاری به رقیق کردن و کاهش چسبندگی ترشحات تنفسی و گوارشی به حرکت و تخلیه آن ها یاری می نماید. به طور کلی ترشی ها و نه اسانس مرکبات می تواند محرک سرفه در ناحیه گلو باشد که با افزودن عسل و نمک می توان این مشکل را برطرف کرد. بعلاوه مصرف مرکبات در دوران سرماخوردگی می تواند سبب سنگینی دستگاه گوارش گردد که با استفاده از آویشن می توان عمل هضم را آسان کرد.

کاهش استرس با بوییدن مرکبات

گفته می گردد برای کاهش اضطراب، استرس و تحریک پذیری، اسانس پوست پرتقال و نارنگی را استشمام کنید. در طب سنتی، بو ها می توانند اثرات مثبت یا منفی داشته باشند. در خصوص مرکبات به واسطه معطر بودن اسانس شان مفرح و مقوی قلب و مغز هستند و برای برطرف اضطراب و تحریک پذیری مفیدند. اما گاهی همین بو های معطر در بعضی افراد سبب بروز حساسیت می گردد؛ بنابراین اگر بو ها به درستی و مطابق با ذائقه افراد انتخاب گردد، می تواند در کیفیت خواب، بهبود روحیه، ارتقای خلقیات، افزایش سطح ایمنی و کاهش استرس موثر باشند.

برطرف سوزش ادرار با مرکبات

باوری که در طب رایج وجود دارد این است که با مصرف لیمو و سایر مرکبات که ترش مزه و اسیدی است می توان ادرار را قلیایی کرد و از همین خاصیت جهت برطرف سوزش ادرار و واژینال یاری گرفت. واقعیت این است که با افزایش pH ادرار و قلیایی شدن آن می توان به کنترل عفونت ادراری یاری کرد. اسید های ارگانیک موجود در مرکبات می توانند با ورود به خون باعث قلیایی شدن ادرار شوند که البته این موضوع در خصوص اسید های غیرارگانیک که در نوشابه یا سایر نوشیدنی های صنعتی استفاده می گردد صدق نمی نماید و همان خاصیت اسیدی را به ادرار می دهند. برخلاف طب رایج که با قلیایی کردن ادرار قصد درمان دارد، اما طب سنتی سوزش ادرار را ناشی از گرمی بالای بدن می داند و برای کاهش این حرارت مصرف مرکبات را توصیه می نماید.

خواص درمانی مرکبات تلخ

در اثر ماندن بعضی مرکبات همانند لیمو شیرین یا آب گریپ فروت که این روز ها مصرف آن متداول شده مزه تلخی ایجاد می گردد که برخلاف تصور افراد می تواند خواص درمانی مفیدی برای بدن داشته باشد. به این طریق که غلظت صفرا را کم نموده و انسداد های کبدی را باز می نماید و سبب رقت خون و صفرا و کاهش چربی و قند خون می گردد. البته مصرف این مرکبات برای کسانی که آسپیرین و وارفارین استفاده می نمایند سبب تداخل دارویی شده و خونریزی دهنده است.

فواید فیبر های سفید

در خصوص فیبر های سفید رنگ چسبیده به پوست مرکبات خواص درمانی زیادی همانند خاصیت ضدالتهابی، بهبوددهندگی ورم معده، کاهش قند و کلسترول خون مطرح است. به گفته دکتر زارعیان، حداقل کارکرد این فیبر ها تسهیل عملکرد گوارشی است.

فیبر های سفید رنگ مرکبات قابض و مقوی و ضدالتهاب معده اند ضمن این که همه فیبر ها به کاهش چربی و قند خون یاری می نمایند. توصیه می گردد مرکبات همراه با این فیبر ها مصرف شوند.

علت مصرف نارنج با ماهی

در اغلب منابع اینترنتی مصرف ترشیجات، سرکه و آبلیمو را همراه با ماهی منع نموده اند با این توجیه که طبع سرد ترشیجات با طبع سرد ماهی ناسازگار بوده و سبب بروز مشکلاتی می گردد. در مقابل نارنج را تنها مرکبی معرفی می نمایند که به علت طبع گرم، می توان آن را همراه ماهی استفاده کرد. به گفته دکتر زارعیان طبع نارنج مشابه همه مرکبات و ترشی ها سرد و تر است. اما به علت داشتن ته مزه تلخ درجاتی از گرمی را دارد، ولی این به معنی گرم بودن مزاج نارنج نیست. در طب سنتی ترکیب تلخی و ترشی، گرمی و سردی را اصلاح می نماید.

آب نارنج سرد است و گوشت آن مزاج معتدل رو به گرمی دارد. نارنج معتدل ترین نوع سردی است و کمترین عارضه را برای بافت های عصبی معده، رحم، پوست و مفاصل دارد. علت مصرف نارنج با ماهی این است که ماهی غذایی لزج و غلیظ بوده و هضم سختی دارد که مصرف آن همراه با نارنج سبب لطافت و نرمی و هضم بهتر گوشت آن می گردد. گرم مزاجان می توانند با ماهی از سرکه و نارنج استفاده نمایند، اما در مزاج های سرد بهتر است ماهی همراه با ادویه های گرم و زنجبیل مصرف گردد.

پ