خواص نیش زنبور عسل چیست و چه کاربردهایی دارد؟ - مجله جغتای

خواص نیش زنبور عسل چیست؟

محققان در زمینه شناخت ترکیبات و عناصر موجود در نیش زنبور عسل، پیشرفت های قابل توجهی را در سالیان گذشته داشته اند. بسیاری از این محققان بر این باورند که نیش زنبور دارای ترکیبات ضد التهابی بی شماری است. این ترکیبات بی نظیر موجود در نیش زنبور عسل با کاهش دادن اندازه التهاب، به بهبود فرایند درمان و کاهش درد یاری بسیاری زیادی خواهند کرد. یکی از مهم ترین ترکیبات موجود در نیش زنبور عسل که دارای خواص ضد التهابی بسیار مفیدی است، ملتیتین نام دارد که جایگاه ویژه ای را در علم پزشکی داشته و عنصر و پایه اصلی سازنده بسیاری از داروهای ضد التهاب به شمار می آید. زهر زنبور عسل منبعی سرشار از آنزیم ها، پپتیدها و آمین های بیوژنیک است. لااقل 18 قسمت فعال در نیش زنبور عسل وجود دارد که تعدادی از این ترکیبات خاصیت دارویی دارند.

مکانیزم تأثیر زهر زنبور تا به امروز، به صورت کامل مشخص نشده است. محققان بر این باورند که نیش زنبور می تواند عملکرد سیستم ایمنی بدن را اصلاح و به فراوری کورتیزول خون یاری کند. به طور کلی نیش زنبور عسل دارای ترکیبات شیمیایی پیچیده ای است که تا امروز دانشمندان پیروز به ساخت این ترکیبات به صورت مصنوعی نشده اند. در ادامه به معرفی این ترکیبات خواهیم پرداخت.

• ملیتین، فراوان ترین ماده و یکی از قوی ترین عوامل ضد التهاب شناخته شده است. جالب است بدانید خواص التهابی این ماده صد برابر قوی تر از هیدروکورتیزول است.
• آدولاپین دیگر ماده ضد التهابی موجود در نیش زنبور عسل است که مانعی برای سیکلواکسیژناز است. از این رو، به عنوان یک مسکن نیز کارایی دارد.
• آپامین نیز یک پپتاید موجود در زهر زنبور است که مهمترین ویژگی اش ساختار مولکولی حلقه ای آن است که مقاومت آن را در برابر آنزیم های پروتئاز که نابودگر پپتایدها هستند، بالا می برد و محققان از آن برای انتقال دارویی در مغز یاری می گیرند.
• سایر ترکیبات نظیر ترکیب X، هیالورونیداز، فسفولیپاز A2، هیستامین و پپتید ام سی دی پی (MCDP) در واکنش های التهابی زهر زنبور عسل نقش دارند، بافت را نرم می سازند و جریان سایر مواد را راحت تر می نمایند.
• علاوه بر ترکیبات ذکر شده، اندازه زیادی از انتقال دهندگان عصبی، دوپامین، نورپینفرین و سراتونین در نیش زنبور عسل قابل مشاهده است.

منظور از درمان با نیش زنبور عسل چیست؟

امروزه با رشد علم استفاده از درمان های جایگزین جایگاه خاصی را در علم پزشکی به دست آورده است. درمان با نیش زنبور عسل یکی از درمان های جایگزین است که شامل استفاده از نیش زنبور عسل در نقاط به خصوصی از بدن برای درمان برخی از بیماری ها (در ادامه این مطلب به صورت کامل به آنالیز آن ها خواهیم پرداخت) می شود. البته استفاده از نیش زنبور عسل برای بسیاری از افراد بسیار ناخوشایند است و از درد آن واهمه دارند. اما در بسیاری از موارد، درمان با نیش زنبور عسل شامل تزریق زهر زنبور عسل (به جای استفاده از زنبور زنده) است و دیگر جایی برای نگرانی از درد نیش زنبور نیست.

پیش از زنبور درمانی پزشکان چه اقداماتی انجام می دهند؟

پزشکان زنبوردرمانی برای ارائه این روش درمانی بیمار خود را معاینه نموده و بعد از آنالیز بیمار و اطمینان از شاخصه های فیزیکی او برای پذیرش این شیوه درمانی، دست به کار می شوند. این پزشکان علاوه بر معاینه بیمار، توضیح حال بیمار را جویا شده و درباره تغذیه او، عملکرد دستگاه گوارش و برنامه ورزشی روزانه او اطلاعاتی را کسب می نمایند و بعد از اطلاع و اطمینان از عملکرد مناسب دستگاه گوارش و برنامه ورزشی بیمار، برای درمان او با شیوه زنبوردرمانی دست به کار می شوند. در عین حال آن ها به بیمارانشان تأکید دارند که بعد از آغاز مراحل درمانی از قرار گرفتن در محیط های استرس زا اجتناب نمایند.

زنبور درمانی چگونه باعث درمان بیماری ها می شود؟

پزشکان زنبوردرمانی، بر اساس نوع بیماری افراد از نیش زنبور، سم زنبور یا سایر فرآورده های زنبور عسل استفاده می نمایند. این پزشکان تحت شرایطی خاص و کنترل شده با یاری نیش طبیعی زنبور عسل یا سم آن برای درمان بیمار اقدام می نمایند و سیستم ایمنی بدن او را تحریک نموده و به تنظیم و تعادل عملکرد این سیستم یاری می نمایند.

در واقع آن ها به یاری سم نیش زنبور به فراوری آنتی بادی هایی در بدن می پردازند که می تواند توانایی سیستم ایمنی بدن را افزایش دهد. از این رو، سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سم نیش زنبور و پیشگیری از نفوذ آن در بدن اقدام به مقابله می نماید و با تحریک این سیستم، مقابله با دیگر بیماری ها و اختلال های موجود در بدن نظیر ام اس شدت می پذیرد.

موارد مصرف نیش زنبور عسل در درمان بیماری ها

1. توقف رشد سلول های سرطانی

سیستمی به نام مرگ برنامه ریزی شده سلولی در بدن انسان ها وجود دارد که باعث می شود سلول های بدن بعد از مدتی به مرور ضعیف شده و از بین بفرایند و طبق برنامه مشخص از بدن دفع شوند. ولی اگر در این سیستم مرگ سلولی اختلال و کندی به وجود بیاید، می تواند موجب بروز سرطان شود. طبق تحقیقات اجرا شده، سم نیش زنبور با تحریک سیستم مرگ سلول ها و حذف به موقع آن ها از بدن، می تواند از بروز سرطان جلوگیری کند. در نتیجه سم نیش زنبور باعث از بین رفتن به موقع سلول های کهنه بدن می شود و ابتلا به سرطان را در بدن به صفر می رساند.

2. درمان نازایی و تسکین دردهای قاعدگی

محققان و پزشکان زیادی در سراسر دنیا مطالب و تحقیقاتی را در خصوص تأثیر روش زنبور درمانی جهت درمان و بهبودی بیماری نازایی، دردهای قاعدگی و پیشگیری از یائسگی زودرس جمع آوری و مکتوب کردند. با توجه به اینکه تحقیقات گسترده در خصوص خاصیت زنبوردرمانی ارائه نشده، اما به صورت عملی و تجربی برای درمان و بهبودی برخی از بیماران مبتلا به ام اس و نازایی از روش زنبور درمانی استفاده شده و نتایج پیروزیت آمیزی به همراه داشته است. بسیاری از محققان و پزشکان تزریق زیر پوستی سم زنبور را در درمان دردهای قاعدگی و نازایی که به دلیل مسائل و اختلال تخمک گذاری در زنان ایجاد می شود، مؤثر می دانند.

3. تسکین آرتریت

طبق آزمایشات اجرا شده بر روی تعدادی خرگوش مشاهده شد که سم نیش زنبور از بیماری آرتریت در خرگوش جلوگیری می نماید. محققان معتقدند که زهر زنبور عسل به همراه هورمون گلوکوکورتیکوئید موجب درمان آرتریت و کاهش التهاب می شود.

4. تسریع فرایند درمان سرطان سینه

منابع مختلفی در خصوص تأثیر زنبور درمانی برای درمان سرطان سینه وجود دارد. طبق منابع موجود، روش زنبور درمانی جهت درمان و جلوگیری از تکثیر سلول های سرطانی در مجاری سینه پیروزیت آمیز بوده و مانند روش شیمی درمانی به فرایند بهبود بیماری در بدن یاری می نماید. این سم چه به وسیله نیش زنبور و چه به وسیله تزریق به بدن وارد شود، توانایی افزایش طول عمر افراد مبتلا به سرطان سینه و سرطان لنفیست های خونی را افزایش می دهد و موجب بهبود کیفیت زندگی بیماران می شود.

5. درمان ام اس

درمان و پیشگیری بیماری ام اس از مهم ترین خواص نیش زنبور عسل است. ایالات متحده روش زنبور درمانی را در طب سنتی مورد استفاده قرار داده که موجب درمان و بهبودی بیماری ام اس در بدن افراد بیمار شده است. نیش زنبور با اثر گذاری بر روی سیستم عصبی بدن موجب درمان و بهبود بیماری ام اس می شود. بعلاوه نیش زنبور عسل موجب بالا رفتن توانایی بدنی و کاهش خستگی، تشنج و انقباض عضلات می شود.

6. درمان بیماری مولتیپل اسکلروزیس

نیش زنبور عسل ممکن است برای افرادی که مبتلا به مولتیپل اسکلروز هستند، مفید باشد. مطالعات منتشر شده در مجله نورولوژی (Neurology) در سال 2005 این موضوع را به خوبی نشان می دهد.

7. کاهش التهاب

ترکیبات زهر زنبور عسل خاصیت ضد التهابی دارد و موجب بهبود ورم های مفصلی و التهاب های پوستی می شود. ملیتین و ادولاپین ترکیبات موجود در زهر زنبور هستند که وقتی وارد بدن شوند کاهش التهاب را به همراه دارند.

8. تضعیف ویروس اچ آی وی

ترکیبات موجود زهر زنبور عسل موجب از بین رفتن ویروس اچ آی وی می شوند و سلول های اطراف آن را نیز تضعیف می نمایند.

9. بازسازی سیستم عصبی

سم زنبور عسل به صورت طبیعی یا تزریق موجب بهبودی و بازسازی غلاف های میلین اعصاب می شود. بدین صورت که با تحریک سیستم دفاعی و عصبی بدن، به فرایند بهبودی عصب ها سرعت می بخشد.

10. درمان بیماری آرتروز

براساس یک مطالعه منتشر شده در مجله طب ICU در سال 2008 مشخص شد که زنبور عسل درمانی ممکن است در درمان آرتروز مؤثر باشد. برای مطالعه، 100 نفر مبتلا به آرتروز به صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول با داروهای شیمیایی تحت درمان قرار گرفتند و گروه دوم با زهر نیش زنبور عسل. پس از سه ماه درمان، هر دو گروه بهبود قابل توجهی در تعدادی از علائم شامل تورم مفصلی، سفتی و درد داشتند. علاوه بر این، گروهی که از درمان نیش زنبور عسل استفاده نموده بودند، اندازه عود بیماری اشان کمتر بود.

11. استفاده در داروسازی

نیش زنبورعسل برای ساخت پادزهرها و برخی داروها به وسیله شرکت های بزرگ داروسازی مورد استفاده قرار می گیرد.

مضرات استفاده از نیش زنبور عسل

1. بیماران مبتلا به حساسیت را تهدید می نماید

برخی از بیماران ممکن است واکنش شدید آلرژیک به نیش زنبورها داشته باشند. در برخی موارد، درمان نیش زنبور عسل می تواند شوک آنافیلاکتیک (خطر مرگ در پی دارد) را ایجاد کند. با توجه به این موضوع، برای هر کسی که به نیش زنبور عسل آلرژی دارد، اجتناب از این نوع درمان لازم است.

2. باعث بروز عوارض جانبی می شود

درمان با استفاده از نیش زنبور عسل می تواند باعث درد و بعلاوه عوارض جانبی مانند اضطراب، سرگیجه، بی خوابی، تغییرات فشار خون و مسائل قلبی شود. از این رو در هنگام بهره بردن از این نوع درمان باید به این موارد توجه کرد.

3. باعث بروز بیماری لوپوس می شود

علاوه بر این، برخی از نگرانی ها وجود دارد که درمان با استفاده از زنبور عسل ممکن است با در عملکرد سیستم ایمنی اختلال ایجاد کند. به عنوان مثال، در گزارش سال 2009 منتشر شده در مجله پزشکی داخلی کره ای، محققان معتقدند که درمان نیش زنبور عسل ممکن است در ایجاد لوپوس (یک اختلال خودایمنی) نقش داشته باشد.

4. این درمان برای کبد مشکل آفرین است

یک گزارش علمی منتشر شده در سال 2011 از مجله دنیای کبد هشدار می دهد که درمان نیش زنبور عسل ممکن است برای کبد سمی باشد. از این رو افرادی که به انواع اختلالات کبد مبتلا هستند می بایست پیش از درمان با پزشک خود مشورت نمایند.

5. باعث نارسایی کلیوی می شود

در افراد غیر حساس به نیش زنبور عسل، اگر چه نیش زنبور عسل با درد همراه است، موجب معضل جدی نمی شود؛ اما در همین افراد نیز نیش زدن های متعدد و زیاد ممکن است موجب عوارض شدیدی مانند تخریب ماهیچه ای و یا نارسائی کلیوی و حتی در موارد نادر سبب مرگ شود.

بازه قیمت زهر نیش زنبور عسل

شرکت های دانش بنیان با استفاده از دستگاه های خاص و استاندارد اقدام به جمع آوری زهر زنبور عسل نموده و سپس بر اساس آزمایش های فراوان ناخالصی و مواد مضر آن را جداسازی می نمایند. آنها بعد از فرآوری محصول آن را برای فروش به بازار ارائه می دهند. قیمت زهر زنبور عسل بر حسب درصد ملیتین موجود در نیش زنبور مشخص می شود. میلیتین زیر 40 درصد در بازار حدوداً گرمی 300 هزارتومان (در زمان نگارش این مقاله) به فروش می رسد و قیمت زهر زنبور با میلیتین بالای 40 درصد متناسب با افزایش درصد میلیتین تغییر خواهد داشت.

سخن پایانی

نیش زنبور عسل با تحریک سیستم ایمنی بدن برای درمان بسیاری از بیماری های ناشی از ضعف این سیستم مؤثر است. علاوه بر این خود عسل فراوری شده به وسیله زنبور نیز خواص فراوانی دارد، به خصوص اگر زنبورها از شهد گیاهان دارویی تغذیه نموده باشند؛ برای مثال شما می توانید در سایت خبرنگاران 21 خاصیت اعجاب انگیز عسل بهار نارنج را بخوانید. بعلاوه اگر تجربه ای در استفاده از خواص نیش زنبور عسل در درمان بیماری ها دارید، لطفاً تجربیات و نظرات خود را با سایر کاربران خبرنگاران به اشتراک بگذارید.