ساخت غشا های نانولیفی چند لایه با استفاده از عصاره های گیاهی و صدف دریایی محقق شد - مجله جغتای

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری انشجو، به نقل از روابط عمومی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، مهوش شکراللهی، دانش آموخته دانشگاه صنعتی امیرکبیر در رشته نانوتکنولوژی دانشکده نساجی و مجری طرح تهیه و ارزیابی غشا های نانولیفی چندلایه بر پایه کیتوسان/پلی کاپرولاکتون (PCL) به منظور استفاده در کاربرد های زیستی گفت: هر ساله در دنیا، میلیون ها نفر از مردم، به دلایل مختلف، از جمله بیماری های زنان و زایمان، سزارین، برداشت تومور، بروز فتق، ارتوپدی، قلب، چشم، گوش، حلق و بینی تحت عمل جراحی قرار می گیرند.

وی اضافه نمود: چسبندگی بافت های بدن پس از عمل جراحی، یک پیامد نامطلوب و یک چالش بزرگ در عرصه های بالینی به شمار می رود و تشکیل رشته های لیفی بین محل های آسیب دیده و بافت ها یا اندام های مجاور در واکنش به تروما، ایسکمی، خون ریزی و اجسام خارجی موجب چسبندگی بافتی در بسیاری از بخش های بدن خواهد شد.

این محقق در مورد هدف پروژه گفت: هدف کلی این پژوهش، طراحی و ساخت غشا های نانولیفی چند منظوره ای با ساختار چندلایه بوده است، به گونه ای که هر یک از لایه های تشکیل دهنده بتوانند مسائل غشا های ضد چسبندگی تجاری نظیر عدم حضور دارو های ضد چسبندگی، خواص مکانیکی نامناسب و عدم ثبات ابعادی، عدم قابلیت تثبیت غشا در محل بدون احتیاج به بخیه، تخریب پذیری نامناسب، ایجاد عفونت و پاسخ های التهابی را رفع نمایند.

وی با تاکید بر اینکه در کنار اهمیت قابلیت ضد چسبندگی غشا های نانولیفی، عدم استفاده از نخ های بخیه برای تثبیت غشا در محل جراحت امری مهم به شمار می رود، اعلام کرد: یکی از اهداف مهم این پژوهش، استفاده از چسب زیستی الهام گرفته از صدف دریایی در تثبیت غشا های ضد چسبندگی ساخته شده/ تجاری و یاری به فرآیند ترمیم دیواره شکمی بوده است که برای نخستین بار در این رساله مورد آنالیز نهاده شده شد.

این دانش آموخته امیرکبیر با بیان اینکه این طرح ویژگی های بیولوژیکی دارد، گفت: استفاده کیتوسان و مشتقات آن، ویژگی هایی نظیر زیست تخریب پذیری، زیست سازگاری، عدم سمیت و خواص آنتی اکسیدان و آنتی باکتریال، دارد به این علت گزینه مناسبی برای غشا های ضد چسبندگی خواهند بود.

شکراللهی خاطر نشان کرد: در این پژوهش، برای نخستین بار نانوالیاف بر پایه N-کربوکسی اتیل کیتوسان/پلی وینیل الکل در تهیه غشا های نانولیفی ضد چسبندگی استفاده شده است. امتیاز بزرگ این مشتق کیتوسان، استفاده از یک محیط آبی و اجتناب از کاربرد حلال های آلی هنگام فرآیند سنتز است.

وی اضافه نمود: بعلاوه، به منظور بهبود خواص مکانیکی لایه ضد چسبندگی، پلیمر پلی-کاپرولاکتون به علت خواص مکانیکی بالای آن بکار گرفته شد.

این پژوهشگر با تاکید براینکه در این پژوهش از خواص بابونه نیز بهره بردیم، اعلام کرد: بنابراین، پتانسیل استفاده از عصاره گیاهی بابونه بارگذاری شده در نانوالیاف با هدف درمان چسبندگی برای اولین بار در این پژوهش، مورد آنالیز نهاده شد.

دانش اموخته دانشگاه صنعتی امیرکبیر ادامه داد: غشا های ضد چسبندگی که بتوانند به صورت همزمان، به ترمیم ناحیه جراحت دیده یاری نمایند، بسیار مورد احتیاج است. در این راستا، در کنار عصاره بابونه، ماده مؤثره آناناس (بروملین) به عنوان یک ماده ترمیم نماینده زخم با خواص ضد التهاب و آنتی اکسیدان شناخته شده بکار گرفته شد تا کارایی غشا های ضد چسبندگی را بهبود بخشد.

وی ادامه داد: بعلاوه در این پژوهش سعی شده بود تا از گیاهان دارویی به علت خصوصیات درمانی خود جهت بهبود کارایی غشا های ضد چسبندگی استفاده گردد و با توجه به اینکه هر سطح این غشا ها باید از یک داروی گیاهی خاص استفاده می گردد، تهیه این گیاهان نیز سخت بود.

شکراللهی گفت: نمونه های تهیه شده در عرصه پزشکی، فراوری زخم پوش ها، فراوری چسب¬های زیستی و بویژه جراحی های مختلف نظیر برداشت تومور، جراحی های زنان و زایمان، سزارین، بروز فتق و ارتوپدی قابل کاربرد هستند.

این محقق ادامه داد: ساخت غشا های چند لایه با دو عصاره گیاهی بابونه (داروی ضد التهاب) و عصاره بروملین (برگرفته از آناناس) به عنوان عامل ترمیم زخم و با استفاده از پلیمر کربوکسی اتیل کیتوسان برای نخستین بار انجام شد.

شکراللهی اضافه نمود: بعلاوه تحقیقات مشابه تنها به ساخت غشا های ضد چسبندگی پرداخته اند و تا به امروز تحقیقاتی برای ساخت نمونه های با دو سطح متفاوت با قابلیت ضد چسبندگی در یک سطح و قابلیت تثبیت در محل زخم بدون احتیاج به بخیه و قابلیت ترمیم جراحی انجام نشده است.

این محقق و پژوهشگر خاطر نشان کرد: در این پژوهش برای نخستین بار به منظور جلوگیری از بخیه در محل جراحی از چسب الهام گرفته از طبیعت با نام دوپا استفاده شد. بروز عفونت، سختی در انجام بخیه زدن و خطر انتقال بیماری از راه خون به وسیله سوزن در هنگام انجام بخیه، بعضی از معایب مطرح این روش است.

وی ادامه داد: به طور کلی، جراحی های مدرن به سمت کاهش روش های تهاجمی پیش می رود که برای این منظور، بهبود ابزار پزشکی امری لازم است.

وی گفت: صدف های دریایی به علت حضور حضور آمینواسیدی به نام دوپا در پای خود، موجب چسبندگی خود به سطوح مختلف نظیر صخره ها، کشتی ها و دیگر موجودات زنده در زیر دریا می شوند. حضور لایه دوپا حاوی عصاره بروملین هم موجب چسبندگی در محل جراحی می گردد و نیز به بهبود فرآیند بهبود زخم یاری خواهد نمود.

شکراللهی گفت: بعلاوه اصلاح دوگانه مش های تجاری پلی پروپین (درمان فتق) با هدف کاهش چسبندگی و بروز عفونت و تثبیت مش ها در محل مورد نظر با یاری لایه چسبی دوپا از نوآوری های دیگر این طرح بوده است.

وی ادامه داد: نمونه های تهیه شده در عرصه پزشکی، فراوری زخم پوش ها، فراوری چسب های زیستی و بویژه جراحی های مختلف نظیر برداشت تومور، جراحی های زنان و زایمان، سزارین، بروز فتق و ارتوپدی قابل کاربرد است.

لازم به ذکر است، استاد راهنمای این پروژه دکتر هژیر بهرامی، دکتر معصومه حق بین نظرپاک و مشاوره طرح سرکار خانم عاطفه سلوک مفرد بوده است.

بعلاوه تا کنون دو مقاله ISI در مجله International journal of biological macromolecules (Q1) و یک مقاله علمی پژوهشی در مجله textiles and polymers به چاپ رسیده است. بعلاوه دو مقاله دیگر هم در حال نگارش است. مقاله اول ساخت مراحل ساخت زخم پوش های چندلایه بوده است و در مقاله دوم، اصلاح دوگانه مش های تجاری پلی پروپیلن که برای نخستین بار اجرا شده منتشرشد.