نان های رژیمی واقعا رژیمی اند؟ - مجله جغتای

گفت و گو با دکتر نسرین امیدوار

این روزها مصرف محصولات رژیمی بازار گرمی پیدا نموده است. بسیاری از ما تصور می کنیم یک محصول باید کالری کمی داشته باشد تا نام رژیمی به آن اطلاق گردد در حالی که معنی و مفهوم یک محصول رژیمی، گاهی بسیار متمایز از این مساله است. این بار می خواهیم در خصوص نان رژیمی صحبت کنیم و در خصوص ویژگی های آن از دکتر نسرین امیدوار، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و استاد انستیتو تحقیقات تغذیه کشور و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی سوال هایی پرسیده ایم که ایشان چنین پاسخ داده اند:

خانم دکتر! به چه نانی می گوییم رژیمی؟

واژه رژیمی که به نان ها اطلاق می گردد در اصطلاح عمومی یک واژه کاملا دقیق نیست. باید ببینیم چه نانی برای چه فردی و با چه شرایطی مناسب است؟ در اصطلاح عامیانه، وقتی می گوییم رژیمی، منظورمان این است که آن ماده غذایی کم کالری است. نان های کم کالری و مناسب برای کاهش وزن نان هایی هستند که به هر شکلی میزان فیبر یا سبوس آنها بیشتر شده است. به عبارتی نان هایی که سبوس بالا دارند چون چگالی انرژی در آنها کمتر است، نان هایی هستند که برای رژیم های کم کالری مناسب ترند، سریع تر هم دفع می شوند و به سوخت وساز و حتی چربی سوزی یاری می نمایند.

منظورتان چیست که ببینیم چه نانی برای چه شرایطی مناسب است؟

ما نان هایی داریم که برای بیماری های خاص مناسبند و در واقع برای رژیمی خاص تهیه می شوند. مثلا نان هایی که سدیم آنها کمتر است و اصطلاحا به آنها نان های کم نمک می گویند برای مبتلایان به فشارخون مناسب هستند یا نان های جو که ضمن داشتن سبوس بالا در پایین آوردن کلسترول موثرند. چند مطالعه در ایران این موضوع را نشان داده است که نان جوی دوسر کاهنده کلسترول است و در بیماری هایی که ضروری است کلسترول فرد پایین بیاید، مصرف آن توصیه می گردد.

بعضی از نان ها در بازار حاوی سبزی ها یا مغز دانه ها هستند. این نان ها هم در بخش نان های رژیمی دسته بندی می شوند؟

بله، نان هایی که به آنها مغز دانه ها اضافه شده و حاوی دانه آفتابگردان یا ذرت و... هستند هم نان های رژیمی محسوب می شوند و علاوه بر اینکه انرژی به ما می رسانند و ویتامین های معمول نان مثل ویتامین های گروه B را دارا هستند، این مزیت را دارند که دانه های روغنی مفید به آنها اضافه می گردد و در نتیجه تاحدی اسیدهای چرب ضروری را به بدن می رسانند.

پس نان رژیمی برخلاف باور عموم همواره لاغرنماینده نیست؟

نه، با این دید باید به نان رژیمی نگاه کرد که نا ن هایی که به جای نان سفید موجود در بازار یا از آرد سبوس دار یا از مخلوط هایی مثل مخلوط سبزی ها یا دانه های گیاهی در آنها استفاده شده است غنی تر از نان معمولی اند و مواد مغذی بیشتری دارند پس نان های سالم تری هستند و هر کدام برای رژیم خاص و شرایط خاص مفیدند.

وقتی می خواهیم یک نان رژیمی تهیه کنیم باید به چه نکاتی حین خرید توجه کنیم؟

به اسم مصرف نماینده اول باید نگاه کنیم که میزان سبوس هر کدام چقدر است. سبوس دار بودن نان مزیتی است که باعث مناسب شدن آن برای رژیم غذایی می گردد. سبوس یا فیبر یک ماده بسیار مهم است که باید در طول روز دریافت گردد.

نان هایی که به اسم رژیمی در بازار ایران موجودند نان جو، برنج و گندم هستند. مصرف آنها به چه افرادی توصیه می گردد؟

همان طور که گفته شد نان جو به ویژه نان جوی دوسر در تعادل چربی و کاهش کلسترول موثر است. نان برنج برای تغییر ذائقه و تنوع خوب است اما مشکل نان برنج و گندم این است که وقتی از گندم و برنج، سبوس گرفته می گردد، مواد دیگری مثل ویتامین های گروه B هم همراه سبوس جدا می گردد و متاسفانه این مواد دوباره به آرد برگردانده نمی گردد. در بسیاری از کشورهای جهان برگرداندن موادی که در دانه اولیه بوده، اجباری است. امیدواریم این عمل که به آن غنی سازی دانه و آرد می گوییم در ایران هم اجباری و قانونی گردد.

پس نان های بدون سبوس ما غنی نیستند؟

نه، اضافه شدن سبوس، دانه های گیاهی و سبزی ها به نان می تواند یاری کند که بعضی مواد مغذی به نان افزوده شده و سبب غنی شدن آن گردد.

می توانیم بگوییم مصرف نان جو بر نان برنج و گندم ارجحیت دارد؟

نه، همه نان ها در هر نوعی که باشند ارزش غذایی خودشان را دارند و نمی توان گفت کدام نان بر دیگری ارجحیت دارد. باید در برنامه غذایی مان انواع نان ها را بگنجانیم و هنگام مصرف و خرید دقت کنیم نانی که تهیه می کنیم فاقد جوش شیرین، حاوی سبوس و دانه های گیاهی باشد.

نان های نازک و تردی که به اسم نان رژیمی به فروش می رسند چه ویژگی هایی دارند؟ آیا کالری آنها از نان تازه کمتر است؟

نان های نازک و تردی که در بازار موجود هستند در میان مردم به اسم نان رژیمی معروفیت یافته اند. این نان ها از خانواده لواش است و چون خشک هستند مدت زمان نگهداری بالاتری دارند. تنوعی که در این نان ها ایجاد شده و دانه های مختلف و سبزی هایی که به آنها افزوده شده باعث می گردد فکر کنیم این نان ها رژیمی اند در حالی که کالری این نان ها و میزان مصرف آنها تفاوتی با نان معمولی ندارد و باید به میزان نان لواش مصرف شوند. جالب است بدانید که هر 4 کف دست نان لواش یک واحد نان به حساب آمده و 80 کیلوکالری انرژی دارد. بعضی افراد به خیال اینکه نان خشک کالری کمتری دارد آن را به اسم تنقلات و اسنک به میزان زیاد مصرف می نمایند. البته نان ترد و خشک اسنک خوبی است به شرطی که به میزان مصرف گردد.

نان های ترد برای کاهش وزن مناسب نیستند1

معمولا اهل مصرف کدام قسمت از نان هستید؟ قسمت خمیری نان را می پسندید یا بخش ترد و برشته آن را؟ بیشتر اهل خوردن نان خشک هستید یا نان تازه و نرم؟ اگر قسمت خشک و ترد نان را می پسندید، باید بگویم انتخاب صحیحی نموده اید زیرا روی بخش نرم و خمیری نان اتفاقی نیفتاده که هضم و جذب آن را آسان کند...

خوردن این بخش از نان مثل آن است که غذای خام بخورید زیرا برای اینکه آرد قابلیت هضم و جذب پیدا کند، باید عمل بیاید بنابراین خوردن قسمت خمیری نان ممکن است ناراحتی های گوارشی را در پی داشته باشد. در بسیاری از افراد پس از مصرف بخش خمیری نان، اسیدیته معده زیاد می گردد. ضمناً مواد مغذی نان پخته با قسمت خمیری آن قابل مقایسه نیست. پس کسانی که به طور عادی اسید معده شان بالاست یا به شرایط تغذیه ای شان اهمیت می دهند باید نان های برشته و ترد را انتخاب نمایند. البته گروهی از افراد عادت به مصرف نان خشک به جای نان تازه دارند؛ آن هم در حجم بالا. در حالی که این عادت چندان خوبی نیست. همین جا باید یادآور شد که 30 گرم نان خشک در مقایسه با 30 گرم نان تازه کالری بیشتری دارد. نان خشک فقط آرد است و نان تازه، آب و آرد. پس بر خلاف تصور عامه مردم، خوردن نان های خشک آن هم در مقادیر فراوان به کسانی که قصد کاهش وزن دارند، توصیه نمی گردد. مصرف نان خشک بیشتر به خانم های بارداری که تهوع صبحگاهی دارند و بهتر است غذایی که مصرف می نمایند آب کمتری داشته باشد، پیشنهاد می گردد در غیر این صورت باید در میزان مصرف این نوع از نان ها که بسیار هم خوش خوراک هستند حدتعادل را رعایت کرد.

پی نوشت ها:

1. نظر دکتر سید سعید حسینی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران

منبع:هفته نامه سلامت

/ج

منبع: راسخون