واژه نامه جامع فناوری نانو منتشر شد - مجله جغتای

به گزارش خبرنگاران، استفاده از واژگان هماهنگ و یکدست، یکی از ابزارهای مهم برای درک مفاهیم در هر شاخه ای از علم و فناوری است. در فناوری نانو نیز با توجه به تنوع و گستردگی واژگان به کار رفته، ایجاد نظم و یکسان سازی مفاهیم، موجب درک بهتر و کاربرد صحیح تر آن ها می شود. همچنین، همگام با تغییر و تحولات ایجادشده در فناوری نانو، عبارات و اصطلاحاتی که به منظور تسهیل ارتباطات به کار می فرایند نیز خاص تر و دقیق تر شده اند. هماهنگ سازی اصطلاحات و تعاریف، هدفی بسیار مهم، به منظور دستیابی به یک درک مشترک و استفاده یک دست و یکپارچه در سراسر جوامعی است که فناوری نانو در آن ها در حال توسعه و استفاده است.

در سازمان بین المللی استانداردسازی ISO، کمیته فنی ISO/TC229 در سال 2005 تشکیل شد که مسئولیت تدوین استانداردهای فناوری نانو را به عهده دارد. همزمان در ایران نیز در سال 1385، کمیته فنی متناظر ISIRI/TC229 با همکاری سازمان ملی استاندارد ایران در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو تشکیل شد. از فعالیت های مهم این کمیته فنی متناظر، تدوین استانداردهای ملی و بین المللی برای به کارگیری در جامعه علمی و صنعتی کشور است. در کمیته فنی بین المللی ISO، واژگان مربوط به جنبه های مختلف فناوری نانو در 13 قسمت تعریف شده که 12 قسمت آن، تحت عنوان مجموعه استانداردهای ISO/TS 80004 تدوین شده است (قسمت 10 واژه نامه هنوز در سازمان ایزو تدوین نشده است).

استانداردهای بین المللی مذکور طی جلسات تخصصی متعدد با حضور کارشناسان و کنندگانی از سازمان ملی استاندارد ایران، ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، شرکت ها و مراکز تولیدی ذی ربط، دانشگاه ها و فرهنگستان زبان و ادب فارسی به دقت بررسی و پس از تصویب توسط سازمان ملی استاندارد ایران، به استانداردهای ملی تبدیل شده است (مجموعه استانداردهای ملی ایران - ایزو 80004. لازم به شرح است که قسمت های 3، 4، 5 و 7 واژگان تحت مجموعه استانداردهای ملی شماره 18392 چاپ شده است).

به منظور ترویج استانداردهای مذکور و در نتیجه به کارگیری زبانی یکسان در متون علمی در حوزه فناوری نانو، گردآوری این واژگان در یک مجموعه، امری ضروری بود تا کاربران به راحتی به واژگان رایج و پرکاربرد در این حوزه دسترسی پیدا کنند.

بنا بر اعلام پایگاه خبری فناوری نانو ایران، در این راستا کتاب واژه نامه جامع فناوری نانو شامل 620 واژه همراه با تعاریف استاندارد شده براساس استانداردهای ملی و بین المللی، به سفارش ستاد توسعه فناوری نانو، توسط واحد نشر واوک منتشر شده است.

این کتاب در 228 صفحه و 15 فصل به شرح زیر تدوین شده است:

قسمت 1: اصطلاحات اصلی

قسمت 2: نانو اشیا

قسمت 3: نانو اشیای کربنی

قسمت 4: مواد نانو ساختار یافته

قسمت 5: اصطلاحات مشترک بین نانو/زیست

قسمت 6: مشخصه یابی نانوشیء

قسمت 7: تشخیص و درمان در مراقبت های بهداشتی

قسمت 8: فرایندهای نانوساخت

قسمت 9: محصولات و سامانه های الکتروتکنیکی نانوپدید

قسمت 10: اجزا و سامانه های فوتونیک نانوپدید (هنوز در دستورکار ایزو قرار نگرفته است)

قسمت 11: نانولایه، نانوپوشش، نانوفیلم و اصطلاحات مرتبط

قسمت 12: پدیده های کوانتومی در فناوری نانو

قسمت 13: گرافن و مواد دوبعدی مرتبط

قسمت 14: واژه نامه اندازه شناسی در مقیاس نانو

قسمت 15: شاخص های علم فناوری و نوآوری

پیوست الف: نمایه الفبای فارسی واژگان (15 قسمت)

پیوست ب: نمایه الفبای انگلیسی واژگان (15 قسمت)

پیوست پ: فهرست واژگانی که در تدوین استانداردهای فناوری نانو در جلسات کمیسیون های فنی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در استانداردهای فناوری نانو به کار رفته است.

کتاب واژه نامه جامع فناوری نانو به کوشش مهوش سیفی (نایب رئیس کمیتۀ فنی 229 ISIRI/TC ) و با همکاری الهه اسلامی پور گردآوری شده است.